ناصر حاجی پور - دانشیار انگل شناسی دامپزشکی، گروه پاتوبیولوژی دانشکده دامپزشکی دانشگاه تبریز، ایران

پرتودهی به عنوانی یک روشی ایمن، جهت از بین بردن انگل ها و سالم سازی مواد غذایی آلوده به انگل مورد استفاده قرارمی گیرد. در این فرآیند، انرژی به ماده غذائی نفوذ کرده و در حین عبور از آن رادیکال آزاد تولید کرده که باعث دناتورهشدن مواد حساس سلول و مرگ انگل می شود. دوز پرتودهی گوشت طیور به صورت تازه و منجمد به ترتیب تا سقف ۳ و۴/۵ کیلوگری و دوز پرتودهی گوشت قرمز تازه و منجمد به ترتیب ۴/۵ و ۷ کیلوگری به عنوان پرتوهای مجاز شناخته شده است. با توجه به اینکه برخی از انگل های زئونوتیک از طریق مواد غذایی منتقل می شود لذا غیرفعال سازی آنها امری ضروریبه نظر می رسد. هدف از این تحقیق، مروری بر مطالعات انجام گرفته شده در ارتباط با میزان زنده مانی برخی از انگل هایزئونوتیک در پرتودهی با اشعه گاما، پرتوالکترونی و میزان دوزهای موثر آنها بود. برای این منظور ابتدا واژهگان مهم کلیدیاز جمله اشعه گاما، پرتوالکترونی، اشعه ایکس، تک یاخته های انگلی و زئونوتیک در پایگاه های معتبر اطلاعاتی همچونGoogle scholar ،Irandoc ،Magiran ،SID ،Elsevier ،Science Direct ،PubMed جستجو کرده و مقالاتی که در ارتباط با مضوع تحقیق بود انتخاب و مطالعه شد. نتایج نشان داد که دوز موثر پرتوالکترونی برای کریپتوسپوریدیوم پارووم ۲کیلوگری و دوز موثر اشعه گاما برای توکسوپلاسما گوندی، کلونورکیس سی ننسیس، اوپیستورکیس ویوه رینی، سیستیسرکوس بویس، تنیا سولیوم و تنیا ساژیناتا در گوشت به ترتیب ۰/۵۵، ۰/۱۵، ۱، ۱/۵، ۶/۵ و ۰/۶ کیلوگری بود. میتوان نتیجه گیری کرد که برای عاری نمودن مواد غذایی از انگل های زئونوتیک علاوه بر استفاده از تشخیص های ایمنی شناختی،واکسیناسیون و کموتراپی، حرارت دادن، انجماد، می توان از روش پرتودهی با اشعه گاما یا پرتوالکترونی در دوزهای مطلوباستفاده کرد.

اشعه گاما، پرتوالکترونی، اشعه ایکس، انگل، زئونوتیک