راضیه منتظرالفرج - Associate Professor, Health Policy and Management Research Center, Department of Healthcare Management, School of Public Health, Shahid Sadoughi University of Medical Sciences, Yazd, Iran
محمد امین بهرامی - Associate Professor, Health Human Resources Research Center, School of Management & Information Sciences, Shiraz University of Medical Sciences, Shiraz, Iran
محسن حسین زاده - MSc student in Healthcare Management, School of Public Health, Shahid Sadoughi University of Medical Sciences, Yazd, Iran
سارا جام برسنگ - استادیار، مرکز تحقیقات مدل سازی دادههای سلامت، گروه آمار زیستی و اپیدمیولوژی، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید صدوقی یزد، یزد، ایران

زمینه و هدف: یکی از ارزش های هر سیستم درمانی ارائه ی خدمات و مراقبت های بیمارمحور می باشد. بیمارمحوری یعنی اهمیت دادن به حق و حقوق بیمار و مشارکت دادن او در تمام امور مربوط به درمان و روند ارائه ی خدمات به او است. هدف این مطالعه ترجمه و بررسی روایی و پایایی پرسشنامه ی بیمارمحوری استوارت و تهیه ی ابزاری مناسب و معتبر جهت بررسی بیمار محوری در سیستم های درمانی است. روش پژوهش: مطالعه حاضر مطالعه ای توصیفی از نوع روش شناسی است که در سال ۱۳۹۸ انجام شده است. ابتدا پرسشنامه ی بیمارمحوری استوارت (۲۰۰۴) به روش پیش رو و پس رو (forward-backward) ترجمه و جهت ایجاد تطابق با فرهنگ کشور ایران بررسی گردید. سپس روایی محتوایی آن با اخذ نظرات ۱۵ نفر از متخصصان صاحب نظر و روایی ظاهری آن توسط ۱۵ نفر از بیماران بستری در بخش های منتخب بیمارستان های آموزشی یزد مورد سنجش قرار گرفت. پایایی درونی پرسشنامه نیز با استفاده از نظرات ۳۰ نفر از بیماران از طریق ضریب آلفای کرونباخ با نرم افزار SPSS ۲۲ محاسبه شد. روایی سازه نیز با استفاده از تحلیل عاملی تاییدی طبق نظر ۲۸۳ بیمار با کمک نرم افزار Stata ۱۵  بررسی گردید. یافته ها: براساس نتایج، روایی محتوایی محاسبه شده نشان داد تمامی گویه های پرسشنامه دارای CVR مناسب بودند و شاخص CVI نیز برای این پرسشنامه مقدار ۰/۸۷ به دست آمد. روایی ظاهری همه ی گویه ها تایید شد. ضریب آلفای کرونباخ کل پرسشنامه ۰/۹۷۶ محاسبه شد و بدین ترتیب پایایی درونی پرسشنامه نیز تایید گردید. بر اساس نتایج حاصل از تحلیل عاملی تاییدی GFI (۰/۹۸۸) وRMR  (۰/۰۴۸) و CFI (۰/۹۸۴)، پرسشنامه روایی مناسبی برای استفاده دارد و تمامی گویه ها حفظ شدند. نتیجه گیری: پرسشنامه روانسنجی شده، می تواند به عنوان ابزاری معتبر و کاربردی جهت بررسی بیمارمحوری در سیستم بهداشت و درمان ایران مورد استفاده قرار گیرد. 

Patient-centered, Psychometric properties, Questionnaire, بیمار محوری, روانسنجی, پرسشنامه