بهاره لرستانی - مدیرگروه محیط زیست ،دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان
سجاد آستانی - باشگاه پژوهشگران جوان،دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان،گروه محیط زیس

با پیشرفت و توسعه فناوری و افزایش جمعیت، گسترش آلودگی در مناطق مختلف جهان به ویژه مناطق صنعتی، معدنی وکشاورزی رشد چشمگیری داشته است. خاک به عنوان یکی از منابع دیر تجدید شونده نقش مهمی در چرخه عناصر آلی و معدنی ایفا می کند و به عنوان یک محیط پویا، حیات موجودات را میسر می سازد. آلودگی عناصر شیمیایی یکی از عوامل اصلی تخریب محیط زیست محسوب می گردد. در میان آلاینده های شیمیایی، فلزات سنگین به لحاظ تاثیرهای اکولوژیکی، بیولوژیکی و بهداشتی از اهمیت ویژه ای برخوردارند. بهره گیری از گیاهان برای استخراج فلزات سنگین از خاک روشی نو و امیدبخش برای بهسازی خاک های آلوده می باشد و اصطلاحا گیاه بهسازی نامیده می شود. این روش درجا و با کمترین دست خوردگی خاک قابل انجام است و به دلیل طبیعی بودن با محیط زیست سازگار بوده و اثرات جانبی خاصی ندارد. در این روش از گیاهان فرا انباشته کننده که قادر به تحمل غلظت های بسیار بالای عناصر فلزی می باشند استفاده می شود.دراین مقاله نمونه های گیاهی کامل (ریشه و اندام هوایی) حداقل با سه تکرار از معدن آهنگران وهمه کسی برداشت شده و به آزمایشگاه منتقل شدند. علاوه بر این از هر منطقه یک نمونه گیاه غیر آلوده هم به عنوان شاهد از هر دو منطقه برداشت گردید. برای اندازه گیری فلزات سنگین از روش عصاره گیری خاکستر خشک استفاده شد. بدین ترتیب که 2 گرم از هر نمونه گیاه به درون بوته های چینی انتقال داده شد. نمونه ها در کوره الکتریکی در دمای 550 درجه سانتی گراد به مدت 2 ساعت قرار گرفت. پس از آن 5 میلی لیتر اسید کلریدریک 2 نرمال به نمونه ها اضافه شد. محلول مورد نظر کمی روی اجاق برقی گرم شد. سپس به کمک آب مقطر جوش و با استفاده از کاغذ صافی واتمن شماره 42 به درون بالن ژوژه های 50 میلی لیتری صاف شد. غلظت فلزات سنگین مورد مطالعه نمونه های گیاهی در عصاره مورد نظر توسط دستگاه اسپکتروفتومتری جذب اتمی مدلGBC-Awanta ساخت کشور استرالیا قرائت گردید. لازم به ذکر است تعداد کل نمونه های گیاه جمع آوری شده از منطقه مورد مطالعه 34 عدد (حداقل سه تکرار) می باشدگیاهان نمونه برداری شده از محل های آلوده مناطق مورد مطالعه به طور مجزا به دو قسمت ریشه و اندام هوایی تفکیک شده، خشک و آسیاب شده و بوسیله دستگاه اسپکتروفتومتری جذب اتمی غلظت فلزات سرب، روی، مس، منگنز و آهن در آنها قرائت گردید

فلزات سنگین، گیاه پالایی، معدن آهنگران، معدن همه کسی