علی نعمان - دانشجو مقطع کارشناسی ارشد مهندسی حمل ونقل دانشکده عمران و حمل ونقل اصفهان ایران
مریم علوی - کارشناس رشته مهندسی خط و سازه های ریلی دانشگاه اصفهان ایران

این پژوهش قصد دارد تا ابتدا با در نظر گرفتن فاکتورهای آلودگی هوا، آلودگی صوتی، نرخ تصادفات، تعمیر و نگهداری، مصرف سوخت، یارانه سوخت، تن کیلومتر پیموده شده کالا و هزینه های جاری، به ارائه فرمول و مقایسه هزینه تمام شده حمل جاده ای و ریلی کالا در سطح کلان برای دولت و صاحبان کالا پرداخته و سپس با ارائه و بررسی یک سناریو با هدف بهبود تعرفه حمل کالا در راستای کاهش سهم و هزینه دولت، به تجزیه و تحلیل مالی_اقتصادی نقش دولت و صاحبان کالا در تامین هزینه های آشکار و پنهان بپردازد؛ چراکه با توجه به نتایج پژوهش انجام شده دولت به عنوان دستگاه حاکمیتی کشور، سهمی هشتاد درصدی در تامین مجموعه هزینه های حمل داخلی کالا در هر دو حوزه ریلی و جاده ای را بر عهده دارد، لذا پژوهش حاضر می تواند دیدگاه روشنی را در خصوص هزینه واقعی حمل ونقل بار از طریق هر یک از دو ناوگان جاده ای و ریلی در اختیار سیاست گذاران دولتی فعال در این حوزه قرار دهد.نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که سهم دولت در تامین هزینه های اقتصادی حمل کالا در بخش جاده، ۲۶ درصد بیشتر از حمل ریلی می باشد. لذا تلاش شد تا با ارائه یک سناریو هفت مرحله ای با هدف تغییر سیاست گذاری تعرفه حمل ریلی کالا، نخست با افزایش سهم دولت در تامین هزینه اقتصادی حمل ریلی کالا و کاهش این سهم در بخش جاده ای، به تعدیل و یکسان سازی هزینه اقتصادی پرداختشده توسط دولت در هر بخش بپردازیم و سپس ضمن کاهش هزینه ها و افزایش درآمد دولت، با حفظ صرفه مالی اقتصادی حمل ریلی کالا، به حفظ و افزایش جذابیت این حوزه برای صاحبان کالا بپردازیم؛ بطوری که در پایان سناریو اشاره شده، سهم دولت در تامین هزینه حمل کالا از طریق جاده به ۳۵ درصد و از طریق ریل به ۴۵ درصد تقلیل یافت؛ این در حالی است که با تغییر سیاست و اجرای تعرفه پیشنهادی، صرفه حمل ریلی به نسبت حمل جاده ای برای صاحبان کالا، از ۱۵ درصد به ۳۶ درصد افزایش یافته و سبب تشویق به استفاده حمل ریلی کالا خواهد شد

حمل ریلی و جاده ای کالا، تعرفه حمل کالا ، هزینه مالی-اقتصادی ، یارانه دولت