قربان مهتابی - دانشجوی دکتری رشته سازه های آبی گروه مهندسی آب دانشگاه تبریز
علی حسین زاده دلیر - دانشیار گروه مهندسی آب دانشگاه تبریز

     مسئله کنترل فرسایش و رسوب­گذاری در دهانه آبگیر­های رودخانه برای شبکه­های آبیاری و زهکشی، نیروگاه­ها و تصفیه خانه­های آب از دیرباز مورد توجه بوده است. یکی از ایده­های جدید کنترل رسوب ورودی به آبگیر جانبی، استفاده از صفحات مستغرق می­باشد. یافته­های مطالعات نشان می­دهند که کارایی این صفحات محدود به شرایط خاص هیدرولیکی می­باشد یعنی در مسیرهای مستقیم این صفحات تا نسبت آبگیری ۲/۰ باعث حذف رسوب ورودی به آبگیر می­شود و برای مقادیر بیشتر نسبت آبگیری، کارایی صفحات کاهش می­یابد. راهکارهای افزایش کارایی این صفحات از طریق نصب سازه­های اضافی، اصلاح دهانه آبگیر و شکل صفحات توسط محققین مختلف مورد بررسی قرار گرفته است. در این تحقیق با توجه به الگوی جریان در دهانه آبگیر، سیستم دیوار منحرف کننده جریان با آستانه به عنوان روشی جدید در کنترل رسوب ورودی به آبگیر با حفظ راندمان آبگیری، معرفی و تاثیر آن بر عملکرد آبگیر مطالعه شد. در این تحقیق عرض کانال دیوار منحرف کننده اولیه، عرض کانال دیوار منحرف کننده ثانویه ارتفاع آستانه و زاویه نصب دیوار منحرف کننده ثانویه بر روی رسوب ورودی به آبگیر در سه نسبت آبگیری مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل نشان داد در طرح اولیه دیوار منحرف کننده با آستانه با زاویه نصب ۶۳ درجه برای دیوار منحرف کننده ثانویه رسوب کمتری وارد آبگیر شد. نتایج این تحقیق نشان داد تا نسبت آبگیری ۴/۰، عرض کانال دیوار منحرف کننده اولیه برابر ۱۴ سانتی­متر به ازای تمام عرض­های کانال دیوار منحرف کننده ثانویه بهترین عملکرد را دارد و در این شرایط تقریبا رسوبی وارد آبگیر نشد. همچنین افزایش ارتفاع آستانه باعث کاهش عملکرد دیوار منحرف کننده شد.

آبگیر جانبی, کنترل رسوب, دیوار منحرف کننده جریان با آستانه, صفحات مستغرق