محمد حسین امید - دانشیار گروه مهندسی آبیاری و آبادانی، دانشگاه تهران، کرج، ایران
حسین حمیدی فر - دانشجوی دکتری و دانش آموخته کارشناسی ارشد سازه های آبی،گروه مهندسی آبیاری و آبادانی، دانشگاه تهران، کرج، ایران
محسن نصر آبادی - دانشجوی دکتری و دانش آموخته کارشناسی ارشد سازه های آبی،گروه مهندسی آبیاری و آبادانی، دانشگاه تهران، کرج، ایران

در این مقاله، نتایج حاصل از مطالعه آزمایشگاهی تاثیر عمق پایاب بر آبشستگی موضعی پایین دست جهش هیدرولیکی ارایه شده است. در مجموع ۵۳ آزمایش با زمان اجرای ۱۲ ساعت، در دامنه اعماق پایاب مختلف ۵/۳۲-۲/۱۴ سانتی متر و به ازای ۵ عدد فرود ذره متفاوت انجام شد. نتایج نشان می دهد که عمق پایاب یک پارامتر بسیار تاثیرگذار در میزان آبشستگی است و چگونگی تاثیر آن به عدد فرود ذره و میزان استغراق بستگی دارد، به گونه ای که یک فاکتور استغراق بحرانی وجود دارد که در آن حداقل عمق آبشستگی رخ می دهد.  بر این اساس و در دامنه آزمایش های این تحقیق، رابطه ای برای تعیین این مقدار بحرانی بر حسب عدد فرود ذره ارائه شده است. نتایج بدست آمده با تحقیقات پیشین مقایسه و مشخص شد که با کاهش طول کف بند، تاثیر عمق پایاب بیشتر می شود. همچنین نمودارهای بدون بعدی برای تعیین میزان آبشستگی در شرایط عمق پایاب و اعداد فرود ذره مختلف ارائه شد. در نهایت مشاهده شد که از میان پارامترهای مشخصه حفره آبشستگی، تاثیرپذیری حداکثر عمق آبشستگی و ارتفاع تل ماسه از عمق پایاب نسبت به گسترش طولی حفره بیشتر است.

آبشستگی موضعی, عمق پایاب, جهش هیدرولیکی, فاکتور استغراق بحرانی