ابراهیم کریمی سنگچینی - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
مجید اونق - استاد گروه مدیریت مناطق بیابانی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
امیر سعدالدین - دانشیار گروه آبخیزداری دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
ناصر طهماسبی پور - استادیار گروه آبخیزداری، دانشکده کشاورزی، دانشگاه لرستان
حسین رضایی - استادیار گروه علوم اقتصاد، دانشگاه پیام نور واحد دامغان

در این تحقیق، کاربرد مدل پویایی سامانه برای پیش ­بینی اثرات اجرای سناریوهای مدیریت پوشش گیاهی بر ساختار اکولوژیک سیمای منظر بررسی شد. رودخانه حبله ­رود در استان­ های سمنان و تهران قرار گرفته است. سناریوهای مدیریتی مورد بررسی شامل حفظ وضع موجود، تراس­ بندی، تاغ­ کاری، بهبود پوشش گیاهی جوامع رودخانه، علوفه­ کاری، کپه­ کاری، کنتورفارو، درخت کاری، قرق، بذرپاشی، بذرکاری، باغ­ کاری و اگروفارستری می­ باشند. برای پیش ­بینی اثرات ساختار اکولوژیکی با مدل پویایی سامانه، از شاخص­ های میانگین وزنی اندازه لکه پوشش گیاهی (WMPSI)، شاخص وزنی مساحت پوشش گیاهی (WLCAI) و نسبت جوامع حاشیه رودخانه (RPI) استفاده شد. عدم قطعیت شاخص ­ها با روش بوت­استرپ بررسی شد. اثرات اکولوژیکی سناریوهای مدیریتی با استفاده از شاخص ­های فوق پیش­ بینی شد و سناریوهای برتر با استفاده از مدل پویایی سامانه انتخاب شدند. نتایج مدل اکولوژیکی ساخته شده با مدل پویایی سامانه نشان داد، در شاخص WMPSI، درخت کاری و تاغ کاری، در شاخص WLCAI، بذرپاشی و بذر­کاری و در شاخص RPI، بهبود پوشش گیاهی جوامع رودخانه و تاغ­ کاری سناریوهای برتر هستند. سناریوهای بهبود پوشش گیاهی جوامع رودخانه و بذرپاشی بالاترین اولویت را در ترکیب شاخص ­ها به خود اختصاص دادند. شاخص­ های WLCAI و RPI به ترتیب با ضریب تغییرات ۰.۲۸ و ۰.۴۵، دارای کمترین و بیشترین عدم قطعیت هستند. مدل­ های پویایی سامانه قادرند، اثرات اجرای سناریوهای مدیریتی مختلف را پیش ­بینی کنند. بدین ترتیب اطلاعات لازم برای تصمیم ­گیری و مدیریت در مقیاس آبخیز فراهم می­ شود.

اثرات اکولوژیک, سناریو برتر, شاخص های اکولوژیک, تجزیه و تحلیل عدم قطعیت, رودخانه حبله رود