رضا پاسیان - دکتری شهرسازی اسلامی ، موسسه آموزش عالی گلستان، گرگان
نسترن خاکی - کارشناسی ارشد طراحی شهری، موسسه آموزش عالی گلستان، گرگان
عماد آقاجان بیگلو - دکتری شهرسازی، دانشگاه هنر اصفهان

درباره رویکرد دوستدارکودک و مشارکت کودکان در شهر اقدامات و پژوهشهای بسیاری صورت گرفته است. پژوهش حاضر به تبیین بخشی از نظریه حق مشارکت لوفور در زمینه طراحی شهری محله دوستدار کودک پرداخته و مسئله آن حق مشارکت کودکان در طراحی شهری با رویکرد دوستدار کودک است. پیشتر حق مشارکت درباره زنان و از دیدگاه فمنیستی نقد شده بود، اما به حق مشارکت کودکان در طراحی شهری پرداخته نشد. با طرح سه پرسش درباره چیستی، چگونگی و چرایی موضوع، پژوهش حاضر مشخص نمود که آیا حق مشارکت لوفور به طراحی شهری با رویکرد دوستدار کودک کمک می کند؟ به منظور پاسخ به سوالات مطرح شده، پس از مطالعه و بررسی موضوع به روش توصیفی-تحلیلی و استدلال منطقی و کدگذاری، با پذیرفتن کودکان به عنوان شهروندان لوفور، حق مشارکت کودکان در ارتباط با شهر دوستدار کودک تعریف شد. به منظور استفاده از مفاهیم مطرح شده در قالب پروژه طراحی شهری، کودکان محله چناران گرگان به روش پیمایشی مورد مطالعه قرار گرفتند. از ۳۵ کودک ساکن محله چناران خواسته شد تا نظر خود را درباره طراحی محله مورد علاقه شان در قالب نقاشی بیان کنند. با کمک تکنیک روانشناسی نقاشی و روش تحلیل مقولهای محتوا، بررسی نقاشی ها نشان داد امنیت و طبیعت اولویت کودکان در طراحی محله است. کیفیات طراحی شهری به دست آمده در سه بعد بصری، عملکردی و معنایی نشان داد کودکان از توانایی مداخله مستقیم و بیواسطه در یک پروژه طراحی شهری برخوردارند. قابلیتی که حق مشارکت کودکان در شهر را مسجل کرده و لزوم وجود سازوکارهایی مانند پروژه های نمادین شهر دوستدار کودک را به چالش میکشد. تاکید بر فراهم آوردن زمینه مشارکت واقعی کودکان و توجه به آنان به عنوان ایفا کنندگان نقش مشاهده شونده و مشاهده کننده در پروژه های شهری از نکات قابل توجه پژوهش است.

حق مشارکت، شهر دوستدار کودک، مشارکت کودکان، حق به شهر، محله دوستدار کودک.