علیرضا ماهپور - دکترای مهندسی عمران، برنامه ریزی حمل و نقل، مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی،
امیررضا ممدوحی - دانشیار مهندسی عمران، برنامه ریزی حمل و نقل، دانشگاه تربیت مدرس
محمود صفارزاده - استاد مهندسی عمران، برنامه ریزی حمل و نقل، دانشگاه تربیت مدرس

عملکرد مناسب شبکه در ارتباط مستقیم با میزان دسترسی و امکان برقرای ارتباط با فعالیت های مختلف است. چنانچه یک شبکه حتی در زمان عادی عملکرد مطلوب و قابل قبولی داشته باشد به دلایل مختلف عملکرد مطلوب آن قابل تسری به وضعیت پس از بحران نخواهد بود. لذا یکی از راهکارهای اصولی برای پیشگیری از آسیب شبکه حمل و نقل و مدیریت اصولی در برابر وقوع بلایای مختلف و از جمله زلزله، مطالعه و بررسی دلایل تنزل عملکرد شبکه حمل و نقل است. از شاخصه های مهم عملکردی یک شبکه میتوان به مساله کوتاه ترین درخت دربرگیرنده در شبکه اشاره نمود که پیوستگی شبکه را نشان میدهد. در این پژوهش با استفاده از مفهوم کوتاه ترین درخت دربرگیرنده به بررسی تاب آوری شبکه های حمل و نقل در شرایط بحران پرداخته میشود. نتایج بدست آمده نشان میدهد که سهم زیادی از کمانهای شبکه راه های هر استان در حداقل درخت دربرگیرندهی آن استان قرار دارند؛ به طوری که به عنوان نمونه در استان تهران به عنوان پایتخت کشور نسبت کمانهای موجود در کوتاه ترین درخت دربرگیرنده به کل ۷۳درصد و نسبت طول کمانهای استان که در حداقل درخت دربرگیرنده قرار می گیرند به کل طول کمانهای استان ۷۸درصد است. نتایج نشان میدهد که قسمت عمدهای از شبکه راه های شریانی کشور نیاز به دقت و برنامه ریزی پیش از وقوع هرگونه بحرانی دارند.

تاب آوری، شبکه های حمل و نقل، بحران، کوتاه ترین درخت دربرگیرنده.