کبری درخشان هوره - فوق لیسانس رشته حقوق خصوصی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز
زهره فرخی - استادیار رشته حقوق خصوصی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز

هدف مقاله حاضر بررسی حق امتیاز به عنوان شیوه پرداخت عوض در قراردادهای لیسانس تکنولوژی می باشد. ازجمله قراردادهایی که در تحقق این مهم از جایگاه بسزایی برخوردار است، قراردادهای لیسانس یا مجوز بهره برداری می باشد. لیسانس قراردادی است که در آن اجازه (امتیاز) استفاده از مالکیتهای فکری به دیگری واگذار میشود، بدون اینکه انتقال مالکیتی صورت گیرد. این امتیاز اغلب، نه به طور مستقل ، بلکه در ضمن قراردادهای دیگری همچون فرانشیز، بیع متقابل یا "بی.او.تی" اعطاء میشود. لیسانس انواعی دارد؛ ازجمله، انحصاری، غیر انحصاری، انفرادی، ارادی واجباری. معمولا در این قرارداد دانش فنی نیز منتقل میشود. ارزش و مالیت دانش فنی در سری بودن آن نهفته است، به گونه ای که اگر در شمار دانش عمومی درآید به اعتبار قرارداد خدشه وارد میشود. لیسانس قراردادی است عهدی، تعهدی و اغلب تشریفاتی. بنا به این توصیف در مقاله حاضر،صرفا قرارداد لیسانس را به عنوان ابزاری برای بسترسازی مناسب در جهت انتقال اموال فکری تحلیل نموده و در میان مولفه های اصلی قرارداد مزبور، موضوع عوض قراردادی با محوریت حق امتیاز مورد بررسی قرار گرفته است. با توجه به اینکه در میان روش های مختلفی که برای ایفای تعهد به عوض قراردادعموما از شیوه پرداخت حق امتیاز بهره گرفته شده است و زوایا و پیچیدگی های خاصی در روش مذکور دیده می شود که ادبیات حقوقی ایران با ابعاد آن آشنایی قابل توجهی ندارد؛ تمرکز اصلی بیش از هر روش دیگری معطوف به شیوه حق امتیاز یااصطلاحا رویالتی قرارگرفته است.

حق امتیاز ، حق امتیاز جاری، لیسانس، قرارداد لیسانس، عوض قراردادی .