الهه ستوده پور - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه یزد-
محمدرضا نجاریان - استاد گروه زبان وادبیات فارسی دانشگاه یزد-
یداله جلالی پندری - استاد گروه زبان وادبیات فارسی دانشگاه یزد-

در مساله پیدایش و گسترش رمان معاصر فارسی در حدود سالهای ۱۳۰۰ شمسی، عوامل مختلفی دخیل اند؛ برخی از آنها به تحولات فرهنگی و اجتماعی طبیعی جامعه مربوط میشود؛ برخی دیگر به تکامل سنتهای قصه نویسی و انواع روایی ادبیات کلاسیک فارسی بازمیگردد و برخی به برخورد با مدرنیته غربی و نهضت ترجمه در عصر قاجار مرتبط است. اما عنصر مهمی که در این پژوهش مورد نظر است و پژوهشگران کمتر به آن اشاره کرده اند، خلاقیت اولین مترجمان و نویسندگان ایرانی در تلفیق عناصر داخلی و خارجی میباشد که در سه سطح قابل بررسی است: خلاقیت روشنفکران قاجاری در بومی کردن عناصر تجدد غربی، خلاقیت مترجمان قاجاری در بومی کردن ترجمه های آثار غربی و خلاقیت اولین رمان نویسان ایرانی در نگارش رمان واره های سفرنامه ای، تاریخی و اجتماعی. با بررسی عنصر خلاقیت بومی در پیدایش رمان فارسی، به این نتیجه میرسیم که ایرانیان در ایجاد نوع ادبی رمان، مقلد صرف نبوده اند؛ بلکه عناصر اخذشده از فرهنگ غربی را در بافت فرهنگی و اجتماعی ایران درآمیخته و عنصری نو خلق کرده اند که «رمان فارسی» نام دارد .

رمان فارسی، خلاقیت، بومی سازی، رمانواره، ترجمه.