آمنه مرتضوی - کارشناس ارشد مطالعات فرهنگی، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران
محسن نیازی - استاد، گروه علوم اجتماعی، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران
وحید ارشدی - استادیار، گروه اقتصاد اسلامی، پژوهشکده مطالعات اسلامی در علوم انسانی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

بررسی روند توسعه اقتصادی کشورهای پیشرفته نشان می دهد از الزامات پیشرفت اقتصادی جامعه، تقویت ملی گرایی مصرفی و افزایش تمایل مردم به خرید کالاهای داخلی است؛ زیرا توان تولید و اشتغال زایی کشور و مقاوم شدن در برابر تکانه های اقتصادی را افزایش می دهد؛ بنابراین شناخت متغیرهای موثر بر ملی گرایی مصرفی برای اتخاذ راهبردهای مناسب توسط متولیان مرتبط فرهنگی و اقتصادی جامعه لازم است؛ بر این مبنا، هدف این پژوهش تبیین روابط بین متغیرهای موثر بر ملی گرایی مصرفی است. برای رسیدن به این هدف، از روش پیمایشی استفاده شد. برای انجام این روش از پرسشنامه های استاندارد و نیز محقق ساخته مرتبط با متغیر وابسته ملی گرایی مصرفی و متغیرهای مستقل میهن پرستی، نگرش به کالاهای خارجی، آگاهی از کیفیت محصولات، الگوی مصرف بدون نقش، ارزیابی از کالاهای ایرانی، مصرف نمایشی و تشخص پذیری، برای توزیع میان ۴۵۰ نفر از مردم شهر اصفهان استفاده شد. برخی از یافته های پژوهش نشان می دهد هرچه میهن پرستی، الگوی مصرف و ارزیابی از کالاهای ایرانی بیشتر شود، ملی گرایی مصرفی مردم نیز بیشتر خواهد شد و هرچه نگرش به کالاهای خارجی، آگاهی از کیفیت محصولات، مصرف نمایشی و تشخص پذیری بیشتر شود، ملی گرایی مصرفی کمتر خواهد شد. براساس مدل برازش شده، میهن پرستی با ضریب ۳۶۱/۰ بیشترین شدت تاثیر مثبت و نگرش به کالاهای خارجی با ضریب ۲۲۳/۰- بیشترین شدت تاثیر منفی را بر ملی گرایی مصرفی دارد. همچنین یافته های دیگر این پژوهش نشان می دهد ملی گرایی مصرفی در میان دو جنس مرد و زن و نیز در میان طبقات اقتصادی مختلف مردم اصفهان تفاوت معناداری دارد، اما این متغیر در میان گروه های سنی، گروه های تحصیلی مختلف و متاهل ها و مجردها تفاوت معناداری ندارد.

ملی گرایی مصرفی, مصرف نمایشی, تشخص پذیری, کالای ایرانی, غیرت اقتصادی, میهن پرستی, تحلیل مسیر