فرزام توانکار - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد خلخال، گروه منابع طبیعی، جنگل داری
علی شفقت - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد خلخال، گروه علوم پایه، شیمی

بشر با انجام فعالیتهای متنوع ، چرخه طبیعی عناصر را دچار اشکال نموده و باعث تجمع یا ورود عناصرغیر ضروری درچرخه غذایی می گردد که اثرات نامطلوب بر روی فعالیتهای متابولیکی و فیزیولوژیکی گیاه و موجودات زنده خاک خواهد داشت.آلاینده ها از جمله عوامل مختل کننده اکوسیستم به شمار می روند و از میان آنها فلزات سنگین به دلیل اثرات فیزیولوژیکی آنها بر موجودات زنده در غلظتهای کم حائز اهمیت شناخته شده اند. کروم یکی از فلزات سنگین و سمی است که در ساخت کوره های نسوز کارخانه های سیمان از آن استفاده می شود. برای این منظور گیاهان و خاک 4 هکتاراطراف کارخانه سیمان اردبیل از چهار سمت آن از فاصله 200 متری مورد مطالعه قرار گرفت برای تشخیص وجود کروم از روش کروماتوگرافی لایه نازکTLC) و برای تعیین غلظت کروم از روش خاکستر و طیف سنجی جذب اتمی AAS) استفاده گردید. تجزیه و تحلیل داده های جمع آوری شده با نرم افزار 10 spss انجام گرفت. براساس نمونه برداری های انجام گرفته گیاهان منطقه از 6 خانواده و 31 جنس و 35 گونه در دو فرم رویشی علفی و بوته ای مشاهده گردید. نتایج آزمایشگاهی نشان داد غلظت کروم در گیاهان و خاک در جهات مختلف تفاوت معنی داری داشته ودرسمت جنوب کارخانه بیشتر از سایر جهات است

آلاینده، اکوسیستم، سیمان، فلزات سنگین، کروم