ناهید نصیحت - استادیار گروه آموزش زبان و ادبیات عربی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران
رضوان باغبانی - استادیار گروه آموزش زبان و ادبیات عربی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران

با توجه به معیارهای اسلامی، وظایف انسان در سه بعد اساسی طبقه بندی شده است که شامل وظایف او نسبت به خدا، خود و جامعه می شود. این ابعاد، اصول و ارزش هایی اند که ارکان اصلی سلامت جامعه را پایه گذاری می کنند. وظیفه انسان نسبت به جامعه و دیگران، بعد اجتماعی بهداشت روان را شکل می دهد. عوامل اجتماعی چون رفتار و تعامل نیکو با مردم، ایثار، خدمت و ... از جمله عوامل موثر بر بهداشت روانی جامعه به شمار می روند. رساله حقوق امام سجاد علیه السلام یکی از متون پربار و گرانسنگ اسلامی است که این اصول اجتماعی، ارزش ها و حقوق فردی و جمعی را در برگرفته است.این پژوهش با هدف تبین اصول و ارزش های اجتماعی موثر بر بهداشت روانی در رساله حقوق، با روش استنباطی و تحلیل محتوا به استخراج مولفه ها و مفاهیم مرتبط با این بعد در این منشور مهم اخلاقی پرداخته است. آنچه در این جستار بررسی می شود، معیارهای مطرح شده در زمینه روابط اجتماعی و وظیفه انسان نسبت به جامعه و رابطه او با دیگران در این رساله است؛ از جمله حقوق والدین،آموزگار و دانش آموز، حاکم و مردم، همنشین و همسایه، مشورت گیرنده و مشورت دهنده، بدهکار و بستانکار، نصیحت کننده و نصیحت شونده و ... . حقوقی که به فرموده امام علیه السلام، رعایت آن واجب است و انسان باید برای ادای آن تلاش کند.یافته های تحقیق نشان می دهد که در این حقوق و اصول، امام علیه السلام به انسان می آموزد که چگونه در اجتماع رفتار کند و یا با موقعیت های اجتماعی سازگار شود و درک واقع بینانه از رفتارهای افراد داشته باشد. همچنین، به روش آسیب شناسی مشکلات ناشی از رفتارهای نابهنجار و رفع آنها اشاره می کند. رعایت این حقوق، ناهنجاری های رفتاری را از بین برده، ارزش های اخلاقی را حاکم کرده و در نتیجه سلامت معنوی جامعه را ارتقاء می بخشد.

رساله حقوق، بهداشت روانی، روابط اجتماعی انسان