محسن میرزایی - استادیار گروه فرهنگ و زبان های باستانی، دانشگاه تبریز

در سیر بررسی گاهشماری ایرانی، برخی از دانشمندان، سال ایرانی را سالی ۳۶۰ روزه، و برخی هم سالی ۳۶۵ روزه دانسته و معتقدند سال ۳۶۵ روزه، هیچ نیا و سلف ۳۶۰ روزه ای نداشته است. در مقاله حاضر، مری بویس، که بخش مهمی از استنتاجات خود را بر پایه متون دینی زردشتی، آثار الباقیه ابوریحان بیرونی و گزارش هایی از برخی منابع خارجی مدون کرده، گاهشماری زردشتی را در طول دوران حکومت های هخامنشی و اشکانی، مبتنی بر سال ۳۶۰ روزه، و بدون اعمال پنجه تفسیر کرده است. به نظر بویس، سال ۳۶۰ روزه کهن، به فرمان اردشیر بابکان به سال ۳۶۵ روزه بدل گشته و بعدها هم در اواخر این دوره اصلاحات ثانویه ای در همان گاهشماری اعمال شده است. بر این اساس، فرضیه وجود دو نوع متمایز از گاهشماری، یکی دینی و یکی عرفی، با توجه به شواهد و قراین ناقض آن، برای بویس پذیرفتنی نیست. وی این دو گونه گاهشماری را حاصل از گاهشماری واحدی دانسته که عبارت است از: سال ۳۶۵ روزه و سال ۳۶۵ روزه کبیسه دار (متعلق به اواخر دوره ساسانی)؛ البته با این توضیح که اصلا کبیسه ای اعمال نشده است.

گاهشماری, ایران, زردشتی, جشن ها