لیلا ممی زاده دولت آباد - دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت مرتع، گروه مرتع و آبخیزداری، دانشگاه محقق اردبیلی
مهدی معمری - دانشیار گروه علوم گیاهی و گیاهان دارویی، دانشگاه محقق اردبیلی
اردوان قربانی - استاد گروه مرتع و آبخیزداری، دانشگاه محقق اردبیلی
معصومه عباسی خالکی - پسادکتری علوم مرتع، گروه مرتع و آبخیزداری، دانشگاه محقق اردبیلی
جواد معتمدی - دانشیار پژوهش، بخش تحقیقات مرتع، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات آموزش کشاورزی و منابع طبیعی

گیاهان دارویی، بدون شک، نقش مهمی در تامین خدمات حیاتی در اکوسیستم ها ایفا میکنند. اقتصاد تک محصولی نظیر نگرش به مرتع از دید فرآورده های اصلی (فرآورده های دامی)، نوعی اقتصاد شکننده و بدون ثبات خواهد بود. لذا توجه به کاربردهای مختلف مرتع نظیر گیاهان دارویی، صنعتی، سمی، زینتی و خوراکی و پتانسیل بالقوه این گیاهان میتواند عامل مهمی در ارتقاء سطح درآمد خانوارهای روستایی بوده و نیز گامی به سوی شکوفایی اقتصادی باشد. لذا این تحقیق، در سال ۱۳۹۹ با هدف معرفی منتخبی از گیاهان دارویی منطقه هیر در راستای استفاده چندمنظوره از مراتع و بهبود معیشت بومیان منطقه انجام شد. در مجموع ۳۲ گونه دارویی متعلق به ۱۴ تیره شناسایی شد که بیشترین تعداد گونه ها عبارت بودند از: Lamiaceae (نعنائیان) با ۷ گونه، Asteraceae (کاسنی) با ۶ گونه و Fabaceae (پروانه آسا) با ۴ گونه. نتایج طبقه بندی گیاهان از نظر شکل زیستی به روش رانکایر در منطقه نشان داد که همی کرپتوفیتها با تعداد ۱۶ گونه بیشترین و ژئوفیت ها و کامفیت ها با ۳ گونه کمترین فراوانی را به خود اختصاص دادند. پراکنش جغرافیایی گیاهان منطقه نیز نشان داد که تعداد ۱۹ گونه به ناحیه ایران - تورانی، و ۱ گونه به نواحی چندمنطقه ای (اروپا - سیبری، ایران- تورانی، مدیترانهای، ایران - آناتولی و پونتیک) تعلق دارند که به ترتیب بیشترین و کمترین کوروتیپ در بین گیاهان مورد مطالعه بوده است. و بیشترین اندام مورد استفاده گونه ها، گل با تعداد ۱۲ گونه و دانه با تعداد ۳ گونه کمترین اندام مورد استفاده محسوب شد.

استفاده چندمنظوره، گیاهان دارویی، تیره نعناع، هیر.