محمدعلی حکیم زاده اردکانی - دانشیار دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی، گروه مدیریت مناطق بیابانی دانشگاه یزد.
علی زارع - دانشجوی دکتری بیابانزدایی، دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی، دانشگاه یزد.

با توجه به قرارا گیری بیشتر مراتع ایران در مناطق خشک و نیمهخشک با میزان متوسط بارندگی سالیانه کمتر از ۱۰۰میلیمتر و پراکنش نامناسب آن، لزوم توجه به حفظ و ذخیره نزولات آسمانی همراه با عملیات بذر کاری و کپه کاری در احیا و اصلاح مراتع بیشتر نمایان میشود. یکی از روشهای رایج اصلاح و احیا مراتع در مناطق خشک ایران، افزایش رطوبت خاک از طریق ذخیره نزولات آسمانی است. این روش باعث بهبود شرایط رطوبتی خاک شده و شرایط را برای جوانه زنی و استقرار گیاهان فراهم می سازد و باعث افزایش پوشش گیاهی و تنوع گیاهی میشود. در این تحقیق تاثیر دو روش کپه کاری و بذر کاری در چاله های احداث شده جهت ذخیره نزولات آسمانی بر روی پیشرفت پوشش گیاهی منطقه حفاظت شده کالمند بهادران در شهرستان مهریز بررسی شد. در محدوده اجرای چاله های احداث شده، در هر نقطه ۳ ترانسکت ۱۰۰ متری به صورت تصادفی انتخاب گردید؛ همچنین در طول هر ترانسکت ۳ پلات ۳ در ۳ مترمربع جهت آماربرداری گونه ها و تعداد پایه ها در هز دو منطقه کپه کاری و بذر کاری در نظر گرفته شد. در منطقه مورد مطالعه گونه های درمنه دشتی (Artemisia sieberi)، سگ دندان (Pycnocycla aucherana) ، گلپوره (Teucrium polium)، بادام کوهی (Amygdalus scoparia)، جفنه ( Salsola (arbuscula، چوبک (Acanthe phyllum bracteatum)، گاوپدن (Stachys inflate)، کلا میرحسن ( Acantholimon. (Sp، شیرسگ (Euphorbia helioscopia)، پرند Pteropyrum aucheri) )، گل گندم (Centaurea cyanus)، دم سیاه (Cozinia pipiphiphla) ، استاخیس (Stachys infelata)، چزه (Scariola orientalis) مشاهده و شمارش گردید. نتایج نشان داد که استقرار و ماندگاری درمنه دشتی (Artemisia sieberi) و گونه گیاهی بادام کوهی (Amygdalus scoparia) در مکانهای جمع آوری آب باران افزایش داشته است، رطوبت ایجاد شده در اعماق خاک به استقرار بهتر گیاهان دائمی و چندساله مرتعی که دارای ریشه های عمقی هستند کمک نموده است.

درمنه دشتی، پوشش گیاهی، مهریز یزد.