حمید مظفری فیض آباد - ۱گروه باغبانی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه هرمزگان، بندرعباس، ایران
غلامرضا شریفی - هیات علمی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه هرمزگان،
سید هادی موسوی - گروه فارماکولوژی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، خراسان رضوی، ایران

هدف: امروزه، ترکیبات گیاهی با خواص ضد سرطانی و مکانیسم های چند تایی مورد علاقه دانشمندان قرار گرفته اند. مطالعات نشان داده است که برای درمان بیماری های چند عاملی مانند سرطان باید روی ترکیباتی با چند مکانیسم تاکید داشت که یکی از این ترکیبات جالب توجه، عصاره زعفران می باشد. از همین رو در این تحقیق، ارزیابی اثرات عصاره هیدروالکلی کورم زعفران به عنوان داروی ضد تومور بر قابلیت حیات سلول های سرطان گلایوبلاستوم بررسی شد. مواد و روش ها: در این مطالعه عصاره کورم زعفران (Crocus sativus. L) به روش خیسانده تهیه شد. سلول های سرطان گلایوبلاستوما رده سلولی  U۸۷[۱]از بانک سلولی پاستور تهیه گردید و چندین بار مورد پاساژ قرار داده تا سلول ها به تعداد لازم رسیدند. سایتوتوکسی دارو و عصاره کورم زعفران هر یک به طور جداگانه و همزمان براساس تست رنگ سنجی MTT با غلظت های معین از دارو و عصاره در تیمارهای ۲۴،۴۸،۷۲ ساعت انجام شد و میزان تغییرات آپوپتوژنیک غلظت های  ۱۲۰ و  ۲۴۰ میکرو گرم بر میلی لیتر عصاره و شاهد به روش فلوسایتومتری و پروپیدیوم یداید بررسی شد. همچنین سنجش ROS  هر یک از غلظت های عصاره و شاهد به روش فلوریمتری و رنگ آمیزی DCF-DA انجام شد. نتایج: نتایج آزمون نشان داد که بیشترین مقدار سمیت مربوط به تیمار ۴۰۰ میکرو گرم بر میلی لیتر عصاره با سمیت حدودا ۹۰ درصد و سپس تیمار ۲۰۰ میکروگرم بر میلی لیتر با سمیت ۶۰ درصد بود. بیشترین مقدار سمیت داروی تموزولامید مربوط به تیمار ۱۲۵ میکرو مولار با سمیت ۵۵ درصد سلول ها بود. بیشترین مقدار آپوپتوز تیمارهای استفاده شده در ۲۴ و ۴۸ ساعت مربوط به تیمار ۲۴۰ میکرو گرم بر میلی لیتر عصاره بود که براساس داده های فلوسایتومتری به ترتیب ۸۷ و ۹۵ درصد سلول ها در این تیمار کشته شدند. آزمون ROSدر ساعت ۶ نشان داد بیشترین مقدار جذب در غلظت ۲۴۰ به دست آمد و تیمار ۱۲۰ میکرو گرم بر میلی لیتر عصاره هیدروالکلی کورم زعفران از لحاظ عدد جذب در کلاس b قرار گرفت. نتیجه گیری: نتایج حاصل از تیمار ۲۴،۴۸،۷۲ ساعت عصاره کورم زعفران و تموزولامید نشان از وجود اثرات ضد توموری آنها بر روی سلول سرطانی گلایوبلاستوما داشت و نتایج وابسته به دوز و زمان بودند و در بررسی نتایج میزان اثرات سایتوتوکسیک و آپوپتوژنیک و اکسیداتیو سلولی نشان از معناداری در سطح (p <۰.۰۰۰۱) داشت و مشخص شد که عصاره کورم زعفران می تواند استرس اکسیداتیو در رده سلول سرطانی U۸۷ را تا حد قابل ملاحظه ای افزایش دهد. Human primary glioblastoma cell line

اثرات آپوپتوزی, سلول U۸۷, عصاره هیدروالکلی, MTT, پیاز زعفران