سلیمه قنبری - مربی، گروه گردشگری و هتلداری، دانشکده گردشگری، مجتمع آموزش عالی بم، بم، ایران
مریم ضیاآبادی - استاد یار اقتصاد کشاورزی، مجتمع آموزش عالی بم، بم، ایران.

بیوتکنولوژی یکی از مهمترین فن آوری های نو ظهور است که در کارآفرینی و کسب و کارهای دانش بنیان، کاربردهای زیادی دارد. اما متاسفانه فرآیند انتقال دانش از دانشگاه­ها به صنایع بسیار ضعیف بوده که یکی از علل مهم آن می تواند عدم تجهیز دانش آموختگان بیوتکنولوژی به مهارت های کارآفرینی باشد. بنابراین، هدف این مطالعه شناسایی و برنامه ریزی استراتژیک مهارت های کارآفرینی مورد نیاز دانش آموختگان رشته بیوتکنولوژی برای توانمند سازی آنان و ورود به بازار کار می باشد. مواد و روش ها: روش گردآوری داده ها به صورت اسنادی و پیمایشی و ابزار مورد استفاده در روش پیمایشی، پرسشنامه بوده است، به طوری که تعداد ۲۲ پرسشنامه توسط خبرگان بیوتکنولوژی استان کرمان، تکمیل و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. برای اولویت بندی ابعاد اصلی و شاخص های هر بعد از روش تحلیل سلسله مراتبی استفاده شد. در ادامه، به منظور بررسی همه جانبه و برنامه ریزی استراتژیک برای توسعه مهارت های کارآفرینی دانشجویان بیوتکنولوژی از تکنیک سوات استفاده گردید. نتایج: نتایج نشان داد که مهارت های فنی دارای بیشترین اهمیت از نظر خبرگان بوده اند و مهارت های کارآفرینی، مهارت های مدیریتی و مهارت های بلوغ شخصی به ترتیب در اولویت های بعدی قرار گرفتند.بررسی نتایج ماتریس عوامل داخلی و خارجی نشان داد که استرا تژی های مناسب پرورش مهارت های کارآفرینانه در دانشجویان بیوتکنولوژی، استراتژی های اقتضایی و رقابتی بوده­ است. نتیجه گیری: با توجه به این­که آموزش عالی نقش مهمی در تجهیز دانش آموختگان به ابعاد مختلف مهارت های کارآفرینی دارد، دانشگاه ها می توانند با شناسایی عوامل داخلی و خارجی موثر بر کارآفرینی، نقش مهمی در توسعه مهارت های کارآفرینی دانش آموختگان ایفا نمایند. بنابراین لازم است سیاست گذاران و برنامه ریزان،  اهمیت بهبود برنامه درسی، استفاده از محتوای کاربردی و توسعه مهارت های شخصی را مورد توجه ویژه قرار داده و زمینه افزایش فرصت های کارآفرینانه را در جامعه و صنعت ایجاد نمایند.  

مهارت های کارآفرینی, آموزش عالی, بیوتکنولوژی, تحلیل سلسله مراتبی, تحلیل سوات