وحید سیاره - University of Tehran
حسین ارزانی - University of Tehran
علی طویلی - University of Tehran
محمد علی زارع چاهوکی - University of Tehran

آگاهی از خوش خوراکی گونه های گیاهی در برآورد تولید علوفه قابل دسترس دام در هر رویشگاه مرتعی امری ضروری است. در این تحقیق از روش زمان سنجی با هدف تعیین خوش خوراکی سه گونه چند ساله Gundelia tournefortii، Bromus tomentellus و Hordeum bulbosum و دو گونه یک ساله Aegilops triuncialis و Taeniatherum crinitum در مراتع روستای ده شیخ در استان کهگیلویه و بویراحمد استفاده شد، به این صورت که از چرای دو راس گوسفند از گیاهان مختلف (بعد از یک ساعت چرای عادی با هدف حذف اثر گرسنگی دام) زمان سنجی به عمل آمد و مدت زمان چرای دام از هر گونه گیاهی مشخص شده و با توجه به کل زمان چرا، درصد خوش-خوراکی هر گونه تعیین شد. نتایج این تحقیق نشان داد گونه های مورد مطالعه در زمان های مختلف در طول روز دارای خوش خوراکی یکسانی برای گوسفند هستند. همچنین نتایج نشان داد در مرحله رشد رویشی و گلدهی، گونه Hordeum bulbosum به ترتیب با ۲۴/۰۱ و ۲۹/۷۰ درصد و در مرحله بذردهی نیز گونه Bromus tomentellus با ۲۲/۴۴ درصد، دارای بیشترین خوش خوراکی بودند؛ بنابراین می توان سیستم چرا برای این مرتع را طوری اعمال کرد که هر تیپ گیاهی زمانی مورد چرا واقع شود که در آن مرحله از رشد، گونه های تشکیل دهنده آن تیپ، بیشترین خوش خوراکی را برای گوسفند داشته باشند. با اعمال چنین سیستم چرایی، از یک طرف عملکرد دام افزایش پیدا می کند و از طرف دیگر دام با عدم نیاز به لگدکوبی گونه ها برای پیدا کردن گونه خوش خوراک، باعث از بین رفتن سایر گونه ها نمی شود.

Deh-Sheikh Rangelands, Palatability, Phenological stages, Sheep, Rangeland species, مراتع ده شیخ, مرحله رشد, خوش خوراکی, گوسفند, گونه های مرتعی