عیسی شیبانی امین - هیئت علمی دانشگاه پیام نور
محمد غلامی

اسکان غیر رسمی، پدیده ای است نابهنجار، که نسبت به بافت متداول شهر مشاهده می شود. این پدیده، تجلی فقدان برآورد ه شدن نیازمسکن و سرپناه اقشار کم درآمدی است که در فضای رسمی و برنامه ریزی شده شهر جایی ندارند و در فرار از محدودی ت های قانونی خارج از توان خود، به برپایی سکونت گاههای نابسامان در حاشی هشهر، به امید آن که به فرص ت های شغلی با درآمد مستمر شهری دسترسی پیدا نمایند، م یپردازند و شامل افراد و خانوارهایی م یشود که در محدود هی فیزیکی و اقتصادی شهر زندگی می کنند ولی هنوز جذب نظام شهری نشده و از بسیاری جهات با بافت اصلی شهر تفاوت دارند. به عبارتی از نظر اشتغال، سکونت، بهداشت، خدمات عمومی و تسهیلات زیر بنایی شهری در شرایطی نامطلوب به سر می برند. ناحیه شیرآباد زاهدان نمون هی کاملی از این نوع سکون تگاههاست. تحلیل داده های تحقیق نشان م یدهد که در به وجود آوردن پدیده ی اسکان غیر رسمی در شیرآباد، عواملی ا زجمله مهاجرپذیری بالای شهر زاهدان و اسکان تعداد زیادی از مهاجران تهیدست دراین ناحیه که عمدتاً ناشی از اقتصاد سیاسی فضاست مؤثر م ی باش د. به علاوه این پدیده به نوبه خود، پیامدهای کالبدی و اجتماعی - اقتصادی بسیار ن امطلوبی را در ناحیه شیرآباد ایجاد کرده است . بدین ترتیب که 89 درصد ساکنان شیرآباد را مهاجران تشکیل می دهند و تقریباً تمامی آن ها افراد و خانوارهای فقیر روستایی هستند. نرخ بالای زا د و ولد، بالا بودن بعد خانوار، جوان یجمعیت، بی سوادی و کم سوادی، بیکاری، درآم دناچیز، پرداختن به انواع مشاغل انگلی و کاذب از یک طرف و وضعیت اسفبار محیط فیزیکی مانند مسکن نامناسب، فقدان بهداشت، فقدان تأسیسات و تجهیزات زیر بنایی و خدمات شهری، از سویی دیگر آلودگی چش مانداز از یک ناحیه ی شهری (شیرآباد) را به نمایش می گذارند

اسکان غیر رسمی، شیرآباد، پیامدها، توانمند سازی