بررسی اثربخشی مداخلات مبتنی بر نظریه بازاریابی اجتماعی در ترویج رفتارهای تغذیه ای سالم: یک مطالعه مروری نظام مند

مقدمه و هدف: بازاریابی اجتماعی یکی از رویکردهایی است که با اثرگذاری بر سطوح مختلفی از رفتارهای مخاطبان هدف درترویج رفتارهای تغذیه ای سالم موثر است. هدف از پژوهش حاضر تعیین اثر بخشی مداخلات مبتنی بر نظریه بازاریابی اجتماعی در ترویج رفتارهای تغذیه ای سالم است.روش: جهت شناسایی مداخلات، پایگاه های اطلاعاتی فارسی و انگلیسی شامل Google scholar، Scopus، Science direct، Web of science، PubMed، SID، Iran medex به روش مرور نظامند از ژوئن ۲۰۱۹ تا جولای ۲۰۱۹ با کلمات کلیدیhealthy eating behaviors OR healthy nutritional behaviors ۵، social marketing OR social marketing theory، experimental randomized controlled trial OR intervention مورد بررسی قرار گرفت. همچنین، جستجوی دستی در مجلات، مجموعه چکیده مقالات در کنفرانس ها، و همایشها و پایان نامه ها انجام شد. مطالعاتی انتخاب شدند که کمی، پژوهشی اصیل و مداخله ای بوده، مداخله جهت ارتقاء رفتارهای تغذیه ای سالم بخش اصلی یا یکی از اجزای اصلی آنها باشد، مطالعه به زبان فارسی و انگلیسی بوده و متن کامل مقاله در دسترس باشد.یافته ها: از شانزده مطالعه مورد بررسی، ۱۰ مداخله شامل تمامی معیارهای بازاریابی اجتماعی می شدند. در تمامی مطالعات، یک هدف رفتاری گزارش شده است. در تمامی مداخلات، گرایش مشتری و درک نیازها و ارزشهای مخاطبین هدف در نظر گرفته شد، تمامی مداخلات در نظر داشتند که چه چیزی مردم را برای تغییر برانگیخته می سازد (مبادله) و مخاطبان هدف به طور اختصاصی بخش بندی شدند. همچنین، رقابت در ۱۲ مداخله و استفاده از آمیزه بازاریابی نیز در ۱۳ مداخله مشاهده شد. در تمامی مطالعات، برخی تغییرات مثبت در رفتار تغذیه ای سالم گزارش شده است. هرچند در یک مطالعه، اکثریت دانشجویان به حداقل میزان مصرف میوه ۲) بار در روز) دست نیافتند. در یک مطالعه نیز برنامه مبتنی بر بازاریابی اجتماعی تاثیری بر مصرف سبزیجات نداشت.نتیجه گیری: با بررسی مطالعاتی که در خصوص رفتارهای تغذیه ای متنوع، در گروه های هدف و موقعیت های مختلف و نیز برنامه ها و کمپین های آموزشی متفاوت انجام شده بودند به طور همراستایی مشاهده شد که رویکرد بازاریابی اجتماعی می تواند به طور سودمندی در ترویج و تقویت رفتارهای تغذیه ای سالم نقش داشته باشد.