رضا عیسی نیا - استادیار، پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی؛ عضو انجمن مطالعات سیاسی حوزه، قم، ایران

هدف پژوهش حاضر پاسخ به این سوال اساسی می باشد که رابطه ی سبک زندگی روحانیت با منزلت اجتماعی- سیاسی آن در میان مردم در چهار دهه حیات جمهوری اسلامی ایران چگونه بوده است؟ برای دستیابی به پاسخ این پرسش از چارچوب نظری مبتنی بر نخبه گرایی و روش جامعه شناسی تاریخی تجربی استفاده شد. پژوهش بر این فرضیه استوار است که بین سبک زندگی روحانیت (یعنی استقلال، وضعیت معیشتی، مهارت های اجتماعی و تهذیب نفس یا میزان پایبندی آن به تقوی) با منزلت اجتماعی- سیاسی روحانیت در جمهوری اسلامی ایران ارتباط معناداری وجود دارد. یعنی هرچه سازش یافتگی با قدرت یا عدم استقلال، فقدان یا ضعف مهارت اجتماعی و اختلال های رفتاری همسو با زندگی اشرافی بیشتر باشد، قرابت به کاهش منزلت و نهایتا طردشدگی هم بیشتر خواهد بود. یافته های پژوهش حاکی از این است که اگرچه نمی توان گفت روحانیت در همه سطوح به کاهش منزلت اجتماعی- سیاسی دچار شده، ولی در سطحی از سطوح روحانیت این کاهش قابل مشاهده می باشد. همچنین می توان گفت اختلال های رفتاری همسو با زندگی اشرافی، رفتار سازشی با قدرت و فقدان یا ضعف مهارت های اجتماعی روحانیت، درصد بالایی را در پیش بینی کاهش منزلت اجتماعی- سیاسی به خود اختصاص داده اند.

روحانیت, منزلت اجتماعی- سیاسی, جمهوری اسلامی ایران, سبک زندگی, زی طلبگی