صلاح الدین مولانایی - دکترای تخصصی معماری، دانشگاه کردستان،دانشکدههنر ومعماری
کاویان محمودی پناه - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی معماری، دانشکدههنر و معماری، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران

این مقاله به بررسی تاثیر فرهنگ و معماری بومی در مناطق کوهستانی و به طور خاص معماری روستاهای بخش باینگان در منطقه اورامانات می پردازد و آن را از جهات مختلف اقلیمی و همچنین چگونگی همخوانی با اصول معماری پایدار مانند مصرف انرژی و نوع مصالح به کار رفته مورد بررسی قرار می دهد. معماری بومی محلی براساس نیازهای محلی، مصالح در دسترس، ستتها، ارزش ها و باورهای مردم بومی هر منطقه ساخته می شود. لذا معماری بومی در طول زمان با بازتاب زمینه های زیست محیطی، فرهنگی، فناورانه، اقتصادی و تاریخی اش تکامل می یابد. پس در احیای سنن ارزشمند فرهنگی و تحقق هویت ملی تعامل معماری بومی و مولفه های فرهنگی نقش بسیار مهمی ایفاء خواهد نمود. از آنجایی که معماری به عنوان یک پدیده اجتماعی از فرهنگ نشات می گیرد و بر آن تاثیر می گذارد، سبک معماری هر دوره انعکاسی از موازین و شاخصه های فرهنگ آن دوره محسوب می گردد. از سویی شناخت معماری بومی می تواند به منزله شناخت جامعه محسوب گردد. زیرا معماری در سرزمین ریشه در ادب و فرهنگ آن سرزمین دارد و بدون شناخت گستره ادب و فرهنگ مردمانش، نمی توان به جوتی ها و چندی ها موثر در تعامل میان معماری بومی و فرهنگ محنتی آن جامعه پی برد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهد که معماری این شهر وروستاهای بخش باینگان هماهنگ با اصول معماری ارگانیک می باشد و خانه های این روستا به گونه ای هستند که بر اساس شرایط اقلیمی موجود طراحی شده اند. همچنین در این مقاله روستای مورد نظر از نظر ارتباطات فضایی و نظام استقرار بررسی شده است. از مهم ترین ویژگی های معماری بومی شهر وروستاهای بخش باینگان می توان هماهنگی بافت و شکل گیری آن براساس زمین و شکل گیری فضاهای گوناگون مسکن روستا با توجه به معیشت خانواده را برشمرد. به دلیل کیفی بودن پژوهش روش تحقیق وجست وجوی میدانی و گردآوری اطلاعات کتابخانه ای می باشد.

فرهنگ،معماری بومی،کوهستانی؛بخش باینگان،پایدار،اقلیم.