سمیرا شعبانی - کارشناس ارشد ارتباط تصویری دانشگاه تهران،

کاربرد خط در هنر اسلامی هیچ محدودیتی نداشته و اگر چه شکل تزیینی به خود گرفته است اما در واقع همان تصویر ایدهها، تصورات و تخیالت هنرمندان است که می توانسته به این شکل ظهور و نمود پیدا کند. برخی ازکاربردهای خطوط تزئینی را می توان در هنرهایی چون سفال، معماری و کتاب آرائی مشاهده کرد. این امر در دوران معاصر و در هنر گرافیک و زیرشاخه های آن از جمله طراحی بسته بندی نیز می تواند کاربرد داشته باشد.هویت بصری ایرانی در گرافیک تاکنون در مباحث مختلفی چون، هویت، محتوی بومی، هویت فرهنگی، تصاویر ایرانی و مانند آن مورد توجه قرار گرفته است. هویت بصری ایرانی از منظر گرافیک، یعنی اثری از گرافیک که به طور مشخص، درجه ای از همانندی و شباهت را با فرهنگ بصری ایرانی داشته و ایرانی بودن را تداعی کند. مطابق با فرض پژوهش باتوجه به قابلیت های هئیتی و بصری خوشنویسی ایرانی، می توان از این عنص بصری در طراحی گرافیک بسته بندی محصولات جهت ارائه حس هویت در آن ها استفاده کرد. بر این مبنا هدف پژوهش حاضر بررسی این گذاره است که «آیا کاربرد خوشنویسی ایرانی در گرافیک بسته بندی محصوالت ایرانی می تواند به القای حس هویت کمک کند؟» روش انجام این پژوهش، از نظر هدف، کاربردی و از نظر ماهیت، توصیفی می باشد. روش جمع آوری اطلاعات نیز کتابخانه ای بوده است.برطبق یافته های پژوهش منابع گرافیک برای بازنمایی هویت بصری ایرانی در برگیرنده نمادها، نشانه های تصویری یا مفاهیم انتزاعی برگرفته از فرهنگ بصری ایرانی اند که انتخاب آن برای کاربرد در گرافیک به صورت الهام یا بازآفرینی، به طراح، سفار ش دهنده، مخاطب و تناسب یا موضوعیت تصویر انتخابی وابسته است. مشخص شد که خوشنویسی ایرانی باتوجه به وجه قفرهنگی و درهم تنیدگی که با هویت ایرانی دارد، می تواند به عنوان ابزاری جهت بازنمایی هویت ایرانی در بسته بندی مورد استفاده قرار گیرد. نکته حائز توجه آن است که در هنر بسته بندی برای استفاده از خطوط خوشنویسی در طراحی، ضرورتا هنرمند نیازمند تسلط کامل بر هنر خوشنویسی نیست. به عبارت دیگر خالق اثر بیش از آنکه نیاز به هنر خط داشته باشد نیازمند مهارت در هنر گرافیک و بسته بندی است.

هنر اسلامی، هویت ایرانی، گرافیک، بسته بندی، خوشنویسی ایرانی