ناصر جعفری - دانشیار گروه زیست شناسی علوم گیاهی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه مازندران
مهدیه فغانی پنبه زاری - دانشجوی کارشناسی ارشد زیست شناسی سیتماتیک-بومشناسی، دانشگاه مازندران
اباصلت حسین زاده کلاگر - استاد گروه گروه زیست شناسی سلولی و مولکولی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه مازندران
محمد علی ابراهیم زاده - استاد گروه شیمی دارویی دانشگاه علوم پزشکی ساری، ایران

گیاه بارهنگ کبیر (.Plantago major L) یکی از گیاهان دارویی مهم بوده که در سراسر دنیا در طب سنتی به کار می رود. این تحقیق به منظور بررسی تاثیر عوامل اکولوژیکی و ادافیکی بر مواد موثره ی این گیاه صورت گرفت. برای این منظور گیاه بارهنگ کبیر از مناطق مختلف استان مازندران به نام های شوراب، پایین کلا، و پنبه زارکتی جمع آوری گردید. میزان فنول و فلاونوئید عصاره متانولی اسیدی نمونه های گیاهی، به ترتیب با استفاده از منحنی استاندارد گالیک اسید و کوئرستین محاسبه شدند. همچنین فعالیت آنتی اکسیدانی نمونه ها به سه روش بدام اندازی DPPH، نیتریک اکساید و قدرت احیاکنندگی بررسی شد. نتایج ما نشان داد همه بارهنگ های مناطق مختلف، دارای محتوای فنول و فلاونوئید کل و فعالیت آنتی اکسیدانی هستند و میزان فعالیت بیولوژیکی عصاره به میزان فنول و فلاونوئید آن بستگی دارد. از سوی دیگر عملکرد آنتی اکسیدانی گونه ی بارهنگ کبیر تحت تاثیر شرایط آب و هوایی و همچنین خصوصیات رویشگاه و عوامل ادافیکی تغییر می کند. براساس این یافته ها پیشنهاد می شود، شناسایی پتانسیل عصاره ی بارهنگ کبیر و انتخاب رویشگاه و مرحله ی فنولوژی بهینه بسیار ضروری است و امکان فراهم کردن استخراج مواد موثره در استفاده های کاربردی از فرآورده ها و توان افزایش عملکرد دارویی گیاهان را سبب می شود.

بارهنگ کبیر, عوامل ادافیکی, عوامل اکولوژیکی, فعالیت آنتی اکسیدانی, قدرت احیاکنندگی, مواد موثره