حسین غیاثوند ننجی - گروه مهندسی نقشه برداری، دانشکده مهندسی عمران و حمل و نقل، دانشگاه اصفهان، ستاد شهر هوشمند شهرداری قم، ایران
بهنام تشیع - گروه مهندسی نقشه برداری، دانشکده مهندسی عمران و حمل و نقل، دانشگاه اصفهان، ستاد شهر هوشمند شهرداری قم، ایران
مهدی مومنی - گروه مهندسی نقشه برداری، دانشکده مهندسی عمران و حمل و نقل، دانشگاه اصفهان، ستاد شهر هوشمند شهرداری قم، ایران
همایون یزدان پناه - مشاور شهردار و رئیس ستاد شهر هوشمند شهرداری قم، قم، ایران

جزایر حرارتی شهری در اقلیم های گرم و خشک تاثیرات نامطلوبی بر محیط­زیست و سلامت انسان دارند. در نوشتار پیش رو، روشی برای بررسی عوامل تاثیرگذار بر جزایر حرارتی اقلیم فلات مرکزی ایران پیشنهاد شده است. در روش پیشنهادی، در گام اول پس از اعمال تصحیحات هندسی، رادیومتریک، اتمسفری و آماده سازی تصاویر ماهواره لندست۸شامل سنجنده­های OLI-TIRS، شاخص­های تبدیل تسلدکپ ایجاد شد. در گام دوم با استفاده از الگوریتم پنجره­مجزا دمای سطح زمین استخراج شد. در گام سوم به منظور ارزیابی زیست­محیطی جزایر حرارتی، شاخص واریانس پهنه حرارتی شهری در شش سطح طبقه بندی شد. درنهایت با استفاده از ضریب همبستگی بین شاخص های واریانس پهنه حرارتی شهری و تبدیل تسلدکپ ارتباط جزایر حرارتی با مناطق بایر، شهری، پوشش گیاهی و رطوبت ارزیابی شد. به منظور ارزیابی روش پیشنهادی شهر قم مورد مطالعه قرار گرفته است. نتایج نشان می­دهد جزایر حرارتی ارتباط معکوس با میزان پوشش گیاهی (۶۱۳/۰-)، آب و رطوبت (۵۳۵/۰-) و با میزان خاک و مناطق مسکونی (۷۰۹/۰) ارتباط مستقیم دارند. با بررسی شاخص واریانس پهنه حرارتی شهری، مشخص شد که میزان این شاخص در هسته شهر مورد مطالعه نسبت به حاشیه شهر کمتر است؛ ازجمله دلایل آن می­توان به گستردگی شهر، عایق بندی سقف منازل مسکونی، افزایش تراکم پوشش گیاهی نسبت به حومه شهر، عبور رودخانه از هسته مرکزی شهر و وجود مناطق بایر، جاده های کمربندی، کارخانجاتو شهرک­های صنعتی در حومه شهر اشاره کرد. نتایج نشان می دهد، روش پیشنهادی روشی کارآمد برای تحلیل عوامل تاثیرگذار بر پدیده جزایر حرارتی است.

الگوریتم پنجره مجزا, تبدیل تسلدکپ, جزایر حرارتی, شاخص واریانس پهنه حرارتی شهری, دمای سطح زمین، شهرداری قم