عرفان خصم افکن نظام - دانشجوی دکتری معماری(نویسنده مسئول)، گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
سیدهادی قدوسی فر - استادیار گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

در فرهنگ اسلامی، سیاحت به عنوان سیر در آفاق در برابر سیر انفس مورد توجه واقع شده است. با رواج اسلام در ایران و گسترش مذهب شیعه در قرون اولیه ی اسلامی، شهرها و روستاهای ایران به مراکزی برای زندگی تبدیل شدند و پس از مرگ امامزاده ها، مقبره هایشان به محلی برای زیارت مشتاقان تبدیل شده که یکی از مهم ترین مقاصد گذران اوقات فراغت در زندگی مردم به حساب می آید. این ابنیه که به آرامگاه بزرگان دینی و یا امامزاده مشهور هستند، روزگاری منشاء تشکیل روستاها، محلات و شهرها بوده اند و اکنون به عنوان جنبه ای از میراث فرهنگی کشور، نیازمند توجه ویژه، حفاظت و نگهداری هستند این نوع از گردشگری در کشور ما، وابستگی عمیقی به اعتقادات مذهبی مردم و فرهنگ زیارت دارد: نگردشگری مذهبی» را می توان گونه ای از گردشگری فرهنگی به شمار آورد زیرا در ارتباط مستقیم با ویژگی های معنوی، عقلایی و احساسی، و همچنین سنت ها و ارزش های یک اجتماع یا جامعه است که میان گروه کثیری مشترک و از نسلی به نسل دیگر نیز منتقلمی شود. انگیزه اصلی گردشگران مذهبی، بازدید و رویارویی با این ارزش ها است که به صورت جاذبه گردشگری معرفی شده اند.پژوهش حاضر از نظر ماهیت، کیفی و از نظر گردآوری داده ها، از روش کتابخانه ای برای بررسی ادبیات موضوعی مرتبط با «بازآفرینی شهری فرهنگ مبنا» و «گردشگری فرهنگی» و مذهبی استفاده شده است و برای جمع آوری اطلاعات مرتبط با نمونه مورد مطالعه، از روش میدانی بهره گرفته شده است. در این پژوهش، سعی شده است تا ابتدا رابطه ی ساختاری بین بازآفرینی وگردشگری با گرایش فرهنگ مبنا تحلیل شود و سپس گردشگری مذهبی به عنوان مدلی موفق و متناسب با شرایط و پتانسیل های مذهبی کشور در قالب یک دیاگرام ارایه می شود. بر این اساس، ورود تدریجی امامزادگان به ایران و تشکیل «کانون مقاومت به محوریت تشیع» و تمثیل جهادی سادات و ادامه ی مبارزه به مدیریت روحانیت از آثار وجودی «ارمامگاه ها و بناهای مذهبی» است؛ که می توان این پیشینه را با وضعیت معاصر کشورمان به عنوان «محور مقاومت در منطقه» مقایسه نمود و در جامعه معاصر بر اساس نیازهای زمانه، این ابنیه را در قالب «پایگاه های مقاومتی تشیع» بازآفرینی نمود

گردشگری مذهبی، بازآفرینی فرهنگ مبنا، مناطق فرهنگی، بناهای آرامگاهی