وحید بورقان فراهانی - دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تبریز، تبریز
حسن تقی پور - دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تبریز، تبریز
حسن اصلانی - مرکز تحقیقات سلامت و محیط زیست دانشگاه علوم پزشکی تبریز، تبریز

مقدمه: ارزیابی سیستم مدیریت پسماند شهری یک امر ضروری جهت ارتقاء هرچه بیشتر خدمات شهری است. این مطالعه با هدف ارزیابی سیستم مدیریت پسماند شهر اراک در شش رکن عملکردی مدیریت پسماند شامل: ۱ تولید پسماند - ۲ جابجایی، تفکیک و پردازش در مبداء، ذخیره سازی ۳ جمع آوری - ۴ تفکیک، پردازش و تغییر و تبدیل پسماند - ۵ حمل و نقل و - ۶ دفع انجام شده است. روش کار و مواد: داده ها و مستندات لازم در مورد وضعیت کنونی سیستم مدیریت پسماند شهر اراک از طریق مشاهده، مصاحبه، اخذ داده های در دسترس سازمان مدیریت پسماند در مورد وضعیت کنونی سیستم مدیریت پسماند شهری و مشخصات پسماند تولیدی، جمع آوری گردیده است. نقاط قوت و ضعف سیستم مذکور در مقایسه با منابع علمی و شهرهای پیشرو در این زمینه تعیین شده است.یافته ها: سیستم مدیریت پسماند شهری اراک در شش رکن عملکردی خود دارای نقاط قوت و ضعف است. اهم نقاط قوت سیستم مدیریت پسماند شهر اراک عبارتند از تناسب حجم پسماند روزانه ی تولیدی به ترتیب با حجم مخازن ذخیره پسماند، حجم خودروهای جمع آوری پسماند و حجم خودروهای حمل پسماند، وجود تاسیسات رسمی بازیابی مواد و وجود مکان مشخص با ظرفیت کافی جهت دفعپسماند. اهم نقاط ضعف سیستم نیز شامل نبود مدیریت تولید پسماند در منطقه، نبود مخازن ذخیره پسماند بصورت تفکیک شده، عدم پایبندی مطلوب کارکنان سیستم جمع آوری به اصول بهداشتی و ایمنی و جداسازی های غیر قانونی اجزای پسماند توسط آنها، وجود برداشت کننده ها (زباله گردها) و مراکز پردازش و بازیابی غیر رسمی در منطقه، بهره برداری از ایستگاه انتقال پسماند بصورت نامطلوب، نبودتاسیسات مرکزی تولید کود کمپوست و بهره برداری نامطلوب از محل دفع پسماند می شود. بحث و نتیجه گیری: سیستم مدیریت پسماند شهر اراک در کنار نقاط قوت خود دارای نقاط ضعف قابل توجهی است که روند مدیریت صحیح و مطلوب پسماندها را با چالشی اساسی مواجه ساخته است. بنابراین اصلاح و ارتقاء این سیستم ضروری است.

اراک، پسماند شهری، سیستم مدیریت پسماند شهری