رضا علی عالیشاهی - کارشناسی ارشد علوم سیاسی ، دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج
پریچهر شاهسوند - هیئت علمی علوم سیاسی ، دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج

موضوع این پژوهش فرهنگ سیاسی عشیره ای و گذار به دموکراسی در عربستان سعودی ۲۰۰۲ تا ۲۰۱۴ است. فرهنگ سیاسی در ساده ترین تعریف، به عنوان مجموعه ای از باورها، نگرش ها و شناخت و آگاهی های سیاسی است که الگوی رفتار سیاسی یک گروه یا ملت را شکل می دهد. در گذشته، فرهنگ سیاسی ملت ها از نهادینگی و استمرار برخوردار بوده است، اما امروزه به دلایلی همچون تغییر و تحولات ساختاری، انقلاب ارتباطات و جهانی شدن دگردیسی یافته، به سمت فرهنگ مشارکتی سوق پیدا کرده است. در این نوشتار، نگارنده درصدد است از رهگذر رهیافتی علمی به این پرسش پاسخ دهند که فرهنگ سیاسی عشیره ای تابعیتی چه نقشی در گذار به دموکراسی بین سال های ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۴ در عربستان داشته است، و نیز با استفاده از رهیافت جامعه شناختی سیاسی، مهم تریندلایل دگردیسی قابل توجه در فرهنگ سیاسی جامعه عربستان و حرکت به سمت فرهنگ مشارکتی را بررسی و تحلیل نموده و موانع فرهنگی گذار به دموکراسی در عربستان سعودی ۲۰۰۲ تا ۲۰۱۴ را تبیین نماید. نگارنده بر این باور است که چنین تحولی در فرهنگ سیاسی از دهه ۱۹۹۰ به این سو، به ویژه از سال ۲۰۰۲ به بعد، چالش های جدی برای حکومت سعودی ایجاد کرده است. این چالش ها در آینده جدی تر شده، حکومت را به پذیرش اصلاحات بیشتر ملزم خواهد ساخت.

فرهنگ سیاسی، گذار به دموکراسی، عربستان، باور، نگرش