وحید چوپانکاره - استادیار دانشکده طراحی صنعتی دانشگاه تهران
زینب قیصریه - کارشناس ارشد طراحی صنعتی- دانشگاه صنعتی امیرکبیر

پدیده گردشگری و طراحی خدمات گردشگری امروز بسیار مورد توجه محققین می باشد. در این میانیکی از بحث برانگیزترین موضوعات، گردشگری مذهبی است. در ایران بخش عظیمی از سفرهای هموطنانو گردشگران خارجی به شهرهای زیارتی مانند مشهد، قم و شیراز می باشد. سالیانه تعداد بسیاری از زائریناز خارج و داخل کشور به قصد زیارت به شهرهای زیارتی عزم سفر می کنند. کلان شهر مشهد مرکز آستانخراسان رضوی و به واسطه وجود مرقد مبارک امام رضا (ع) پایتخت معنوی ایران می باشد، به همین علت ازبین اماکن مختلف زیارتی در ایران، حرم حضرت رضا (ع) به عنوان فضای مورد مطالعه این پژوهش انتخابگردیده است. هدف از این پژوهش ارائه دیدگاهی نو به مبحث گردشگری مذهبی و طراحی خدمات زیارتی،همچنین ارائه الگویی اثربخش برای طراحی خدمات گردشگری مذهبی مخصوص نابینایان در اماکن زیارتیایران بوده است. در این پژوهش ابتدا مبانی نظری شامل: مباحث گردشگری و بطور ویژه گردشگری مذهبی،طراحی خدمات و خدمات گردشگری مورد مطالعه قرار گرفته است، سپس نقاط ضعف و قوت خدمات فعلیآستان قدس رضوی تحلیل و بررسی شده، و در پایان، الگویی اثربخش برای طراحی خدمات گردشگریمذهبی، مجموعه خدمات و محصول جهت رفاه بیشتر نابینایان در حرم حضرت رضا علیه السلام در ایرانتدوین شده است. در این مطالعه کاربردی توسعه ای از - ابزارهایی مانند مشاهده برای گردآوری داده هایمیدانی، و ابزارهای کتابخانه ای، مانند اسنادی، کتابی و مجلات بهره جسته شده است.

طراحی خدمات، گردشگری مذهبی، زیارت، خدمات زیارتی، خدمات گردشگری