علی اکبر فرجی - دانشجوی کارشناسی ارشد علوم سیاسی دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)
سیدیوسف مولایی - استادیار و عضو هیئت علمی دانشگاه امام حسین (ع)
بهنام سرخیل - استادیار و عضو هیئت علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)

شکل گیری عراق جدید و سقوط رژیم بعث از حاکمیت این کشور در سال ۲۰۰۳ میلادی، نه تنهازمینه ی تحولات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی در ابعاد داخلی را سبب شده، بلکه تحولات شدید درعرصه های منطقه ای و بین المللی در قالب هایی نظیر ایجاد ائتلاف ها و اتحادهای جدید، تغییر مواضعبازیگران و نقشیابی های متفاوت در ساختارهای سیاسی و امنیتی را به دنبال داشته و معادلات قدرت وسیاست هویت در ژئوپولتیک خاورمیانه را متاثر کرده است. این مساله به دلایل مختلف به ویژه حضورجریان های هویتی مشترک در ساخت سیاسی قدرت ایران و عراق، فرصت ها و چالش های جدیدی را درچارچوب منافع و امنیت ملی دو کشور به مراه داشته است. این در حالی است که بازیگران منطقه ای وفرامنطقه ای به ویژه ایالات متحده آمریکا درصددند تا با اتخاذ استراتژی های سیاسی- امنیتی، اهداف ومنافع خود را در منطقه تعقیب نمایند. موضوعی که به دلیل رقابت های شدید امنیتی و منازعات سیاسی-اقتصادی میان ایران و آمریکا بر اهمیت جایگاه امنیتی بغداد در حوزه های مختلف امنیتی، سیاسی،فرهنگی، اقتصادی و نظایر آن افزوده و همگرایی یا واگرایی تهران- بغداد را با حساسیت های مضاعفیروبه رو کرده است. پژوهش حاضر با تاکید بر نقش هویت در رویکردهای سیاسی- امنیتی و با روشتحقیق توصیفی- تحلیلی به این پرسش پرداخته که همگرایی ایران- عراق چه تاثیری بر امنیت ملی ایرانطی دوره ۲۰۰۳-۲۰۱۹ داشته است؟ فرضیه اصلی پژوهش عبارت است از بررسی ابعاد مختلف مناسباتامنیتی ایران-عراق در قالب هایی همچون امنیت نظامی (استحکام مرزهای مشترک)، امنیت فرهنگی(ظرفیت های دینی همچون مراسم اربعین)، امنیت اقتصادی (همکاری ها در زمینه صادرات انرژی) کهتمامی این مقوله ها بیانگر آن است که تکیه بر همگرایی طرفین در چارچوب مولفه های هویتی موجبتقویت و استحکام امنیت ملی ج.ا.ایران خواهد شد.

ج.ا.ایران، عراق، امنیت، آمریکا، همگرایی، واگرایی