حسام الدین گرزین - دانشجوی دکتری، دانشکده مهندسی شیمی، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران.
احد قائمی - دانشیار، دانشکده مهندسی شیمی، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران.
علی ملکی - استاد، دانشکده مهندسی شیمی، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران .

عناصر پرازئودیمیم (Pr) و نئودیمیم (Nd) جزو دسته عناصر نادر خاکی سبک هستند که به دلیل کاربردهای فراوان بسیار مورد توجه بوده اند. در این تحقیق استخراج پرازئودیمیم و نئودیمیم از محلول شبیه سازی لیچ آهن ربای نئودیمیم-آهن-بور با مخلوط سیانکس ۲۷۲/کروزن مدل سازی تجربی و بهینه سازی گردید. برای مدل سازی تجربی فرآیند، از روش سطح پاسخ بر مبنای طرح مرکب مرکزی استفاده گردید. در انجام آزمایش های تجربی، اثر متغیرهای غلظت سیانکس ۲۷۲ در فاز آلی (mol/L ۵۷/۰- ۲۳/۰)، pH فاز آبی (۰/۵-۰/۲) و نسبت فاز آلی به آبی (۳-۱) بر پاسخ های بازدهی استخراج Nd، بازدهی استخراج Pr و فاکتور جداسازی مطالعه گردید و معادلات پیش بینی کننده پاسخ های مورد نظر ارائه گردیدند. ترتیب میزان اثرگذاری متغیرها بر بازدهی استخراج برخلاف ترتیب اثرگذاری آن ها بر فاکتور جداسازی حاصل گردید. در نهایت نیز بهینه سازی سیستم مورد مطالعه با هدف دست یابی به بیش ترین گزینش پذیری عملیاتی انجام گردید که نتایج برای بازدهی استخراج Nd و Pr و فاکتور جداسازی به ترتیب برابر %۷/۷۱، %۵/۶۲ و ۵۴/۱ بدست آمد. هم چنین مطالعه فرآیند دفع فاز آلی بارگیری شده با یون های Pr و Nd نشان داد که بازیابی تقریبا کامل فاز آلی تحت شرایط غلظت اسید هیدروکلریک برابر  mol/L ۱/۰ و زمان تماس ۵ دقیقه امکان پذیر است. در واقع سیستم مورد مطالعه عملکرد مناسبی را هم در فرآیند استخراج و هم در فرآیند دفع Pr و Nd در شرایط مورد بررسی نشان داد.

استخراج حلالی, پرازئودیمیم, نئودیمیم, محلول کلریدی, سیانکس ۲۷۲