محمد مکملی - استادیار دانشکده مهندسی متالورژی و مواد، پردیس دانشکدههای فنی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
معصومه ترابی پاریزی - مدیر هیدرومتالورژی واحد تحقیقات مجتمع مس سرچشمه، کرمان، ایران.

تغییر تکنولوژی ذوب از کوره های ریورب به کوره های فلش در مجتمع مس سرچشمه تغییر آنالیز آندهای تولیدی را به همراه  داشته است. این تغییر عمدتا ناشی از تغییر شرایط عملیاتی در روش تولید مات مس به روش فلش می باشد. غبار کوره فلش که غلظت آرسنیک، آنتیموان، بیسموت، سلنیوم و تلوریم در آن بالاست، در فرایند تولید مس پس از خروج از کوره فلش در فیلترهای الکترواستاتیک جمع آوری و مجددا به همراه کنستانتره ورودی به کوره ی فلش برگشت داده می شود. مطابق مشاهدات صورت گرفته در واحد پالایشگاه مجتمع مس سرچشمه، تغییر تکنولوژی ذوب، افزایش تعداد آندهای پسیو شده در پالایشگاه را به همراه داشته است. مطالعات انجام شده در این تحقیق روی ۲۸۵ آند تولیدی افزایش ۳۷ درصدی سلنیوم، ۲۱۶ درصدی تلوریم، ۱۸ درصدی آرسنیک، ۶۲ درصدی آنتیموان،  ۱۰۴ درصدی بیسموت، ۱۸۵ درصدی سرب و ۴۵ درصدی آهن را پس از تغییر تکنولوژی ذوب نشان می دهد. افزایش ناخالصی ها در آند، امکان پسیو شدن آندها را افزایش می دهد. در این تحقیق خارج کردن ۲۰ درصد وزنی از غبار کوره فلش و فراوری آن به کمک روش هیدرومتالورژی به عنوان راه حل غلبه بر مشکل پسیو شدن آندی در پالایشگاه مجتمع مس سرچشمه پیشنهاد شده است. آزمایش های اولیه نشانگر امکان بازیابی ۹۰ درصدی مس موجود در غبار به روش لیچینگ اتمسفری با اسید سولفوریک است. اجرای این پیشنهاد، افزایش ظرفیت تولید واحد استخراج با حلال مجتمع مس سرچشمه که در حال حاضر به واسطه کمبود خاکهای اکسیدی، با نصف ظرفیت اسمی فعالیت می کند را به همراه خواهد داشت.  

مجتمع مس سرچشمه, غبار کوره فلش, پسیو شدن آندی