مریم اردیبهشتی خیابان - استادیار، گروه مامایی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران
نیره حائری فر - ؛Ph. D، مرکز تحقیقات مدیریت توسعه پایدار حوضه آبریز در یاچه ارومیه، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

زمینه: اگرچه در شرایط فعلی هنوز در آغاز راه شیوع بیماری کووید ۱۹ قرار داریم و امکان ارزیابی دقیق از پیامدهایبعدی کرونا بر محیطزیست وجود ندارد، اما اگر فراگیری و ماندگاری این ویروس طولانی تر شود، قطعا اثرات عمیقیبر محیط زیست انسانی و طبیعی خواهد داشت.از نظر زیست محیطی، بیماری های فراگیر جزء مخاطرات طبیعی محیط زیستی طبقه بندی می شوند. بیماری های فراگیرنه تنها مستقیما جان انسان ها، بلکه کل اکوسیستم را با چالش روبرو می نمایند. اصل اول اکوسیستم آن است کههرعملی در طبیعت عکسالعملی دارد و اصل دوم بیان می کند که هیچ موجودی در طبیعت از بین نمی رود بلکه ازحالتی به حالت دیگر درمی آید.هدف: همه گیری کووید ۱۹ نه تنها امنیت بهداشتی و محیط زیستی کشورها بلکه حیات بشریت و محیط زیست را نیزمتاثر نموده است. بیماری کورونا و محیط زیست، روابط متقابل مثبت و منفی بر یکدیگر دارند که در این مطالعه سعیشده به این روابط پرداخته شود.روش ها: برای مطالعه ارتباط متقابل بین ویروس کووید ۱۹ و محیط زیست، آخرین یافته های پژوهشگران در اینخصوص، گردآوری و مورد مطالعه قرار گرفت.یافته ها: ارتباط متقابل بین ویروس کووید ۱۹ و محیط زیست در پنج شاخه اصلی قابل بررسی است: الف (تاثیر آلودگیهوا بر شیوع بیماری کورونا. ب) تاثیر شیوع بیماری کورونا بر آلودگی هوا. ج) زباله های عفونی ناشی از شیوع بیماریکورونا. د) زباله های غیرعفونی ناشی از شیوع بیماری کورونا. ه) تاثیر شیوع بیماری کورونا بر منابع آبنتیجه گیری: آلاینده های هوابرد می توانند در افزایش زمان تعلیق ویروس کورونا موثر باشد. تاثیرات مثبت و قابلمشاهده این همه گیری از جمله بهبود کیفیت هوا یا کاهش انتشار گازهای گلخانه ای موقت است زیرا این تاثیراتحاکی از عقب افتادگی اقتصادی غم انگیز و پریشانی بشر است و نباید آنرا دستاوردی برای محیط زیست دانست. عدمتوجه به تجمیع زباله های عفونی و خانگی ممکن است زمینه ساز بروز موجهای بعدی همه گیری بیماری باشد. لزومرعایت موارد بهداشتی، میزان دفع زباله های پلاستیکی را افزایش داده و پروتکل های بهداشتی، بازیافت پلاستیک درچنین شرایطی را منع می نمایند. شیوع ویروس کووید ۱۹ با افزایش مصرف آب و مواد شوینده همراه بوده و از سویدیگر، موجب تولید فاضلاب بیشتر می شود که فرصت خوبی برای ادامه حیات میکروب ها و ورود شوینده ها و داروهابه منابع آب طبیعی است.

ارتباط متقابل، کووید ۱۹، محیط زیست