لیلا اصلانی - گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان، ایران
مهدیه غلامی - گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان، ایران
مصطفی مبلی - گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان، ایران

تنظیم اندازه میوه موضوع مهمی در رابطه با گیاهان عالی و فاکتور تعیین کننده اقتصادی برای بسیاری از محصولات باغی از جمله گوجه فرنگی است. تحت شرایط عدم محدودیت فاکتورهای محیطی فتوسنتز، اندازه میوه عمدتا توسط تعداد میوه در بوته یا تعادل منبع-مخزن و به دلیل تفاوت در قدرت مخزن، توانایی رقابتی اندام مخزن در جذب مواد فتوسنتزی، محدود میشود. بنابراین، مطالعه حاضر برای بررسی تاثیر تعادل منبع-مخزن در تعیین اندازه میوه های منفرد در مراحل مختلف نمو میوه گوجه فرنگی گلخانه ای رقم گراندلا انجام شد. به این منظور آزمایشی به صورت کرتهای خرد شده در زمان و در قالبطرح کاملا تصادفی با سه تکرار انجام شد. دو تیمار نسبت منبع/مخزن شامل حفظ یک میوه در خوشه و عدم هرس خوشه ها (شاهد) مطالعه شد. مراحل نمو میوه گوجه فرنگی شامل تقسیم سلولها ۱۵) روز پس از اعمال تیمارها)، بزرگ شدن سلولها ۳۰) روز بعد از اعمال تیمارها) و رسیدن میوه ها ۴۵) روز بعد از اعمال تیمارها) مورد مطالعه قرار گرفت. محتوای اکسین و سایتوکینین میوه ها با استفاده از دستگاه کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا (HPLC) اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که هرس میوه منجر به افزایش غلظت اکسین و سیتوکینین میوه ها شد. وزن میوه و ضخامت پریکارپ توسط تعادل منبع-مخزن تعیین شد. الگوهای مشابه تغییرات محتوای اکسین و سیتوکینین، ضخامت پریکارپ و وزن میوه در طی مراحل نمو میوه های گوجه فرنگی، نقش کنترل کننده اکسین و سیتوکینین را درتعیین اندازه میوه با تنظیم تقسیم سلولی، بزرگ شدن سلولها و انتقال مواد فتوسنتزی نشان میدهد. بر اساس نتایج پژوهش حاضر با هرس خوشه های گوجه فرنگی و کاهش تعداد میوه ها در گیاه، رقابت بین میوه ها کاهش و قدرت مخزن تک میوه های باقی مانده افزایش می یابد، بنابراین میتوان نتیجه گیری کرد که اکسین و سیتوکینین در فرایند رشد یا تنظیم قدرت مخزن میوه ها نقش دارند.

اکسین، سایتوکینین، ضخامت پریکارپ، قدرت مخزن، وزن میوه