محمد مهدی توکلی
بهروز داوری
حسن نصیریان
عارف صالح زاده
شیرین مرادخانی
امیرحسین ظهیرنیا

سابقه و هدف: اهمیت بهداشتی سوسری آلمانی در اماکن شهری در حال افزایش است. امروزه محققان به دنبال حشره کش های سازگار با محیط زیست هستند. میزان سمیت اسانس گیاهان رزماری (Rosmarinus officinalis L.) و اسطوخودوس (Lavandula angustifolia Mill.) بر روی سوسری آلمانی در شرایط آزمایشگاهی ارزیابی شد. مواد و روش ها: اسانس گیاهان با دستگاه کلونجر به روش تقطیر استخراج گردید. سپس میزان سمیت آن ها با آغشته کردن کاغذ های صافی با غلظت های ۵/۶۲، ۵۰، ۵/۳۷، ۲۵، ۵/۱۲، ۲۵/۶، ۸/۱ و ۷۵ µg/m۲ و قراردادن آن ها در محیط سوسری های بالغ نر، مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج: نتایج آنالیز رگرسیون پروبیت بر روی میزان مرگ ومیر سوسری ها بعد از ۲۴ ساعت نشان داد که با افزایش غلظت اسانس ها، میزان مرگ ومیر سوسری ها نیز افزایش یافت. اثر حشره کشی اسانس اسطوخودوس (LD۵۰: ۳۲.۵۴ µg/m۲) بیشتر از رزماری (LD۵۰: ۳۵.۹۷ µg/m۲) بود و اسانس اسطوخودوس با دوز کمتری اثر حشره کشی خود را نسبت به رزماری اعمال کرد. نتیجه گیری: با توجه به این که LD۵۰ اسانس اسطوخودوس و اسانس رزماری پایین تر از دوزهای مصرفی حشره کش های شیمیایی می باشند و با عنایت به بروز پدیده مقاومت، به نظر می رسد اسانس گیاهانی مانند اسطوخودوس و رزماری بتوانند در آینده جایگزین مناسبی برای حشره کش های شیمیایی که در برنامه کنترل آفات قرار دارند، باشند.

German cockroach, Plant essential oil, Contact toxicity, Lavender, Rosemary, سوسری آلمانی, اسانس گیاهی, سمیت, اسطوخودوس, رزماری