رویا نعمتی وناشی - دانشگاه خوارزمی
علیرضا سلیمی نیا - دانشگاه تهران

هدف: پژوهش حاضر با هدف مقایسه کمال گرایی و منبع کنترل سلامت در بیماران وسواس فکری-عملی و بیماران افسرده انجام شد. روش: روش پژوهش علی-مقایسه ای و جامعه آماری کلیه بیماران سرپایی مراجعه کننده به مرکز نگهداری بیماران روانی همراه، زیر نظر سازمان بهزیستی شهر کرج به تعداد ۲۸۷ نفر در سال ۱۳۹۵ بود. از میان آن­ها ۶۰ بیمار وسواسی و ۶۰ بیمار افسرده که واجد ملاک­های پژوهش بودند؛ به ­شکل در دسترس انتخاب شدند و پرسشنامه های مقیاس کمال گرایی چند بعدی فراست، مارتن، لهارت و روزنبلیت (۱۹۹۰) و مقیاس چند وجهی منبع کنترل سلامت والستون، والستون و دولیس (۱۹۷۸) را تکمیل کردند. داده ها با استفاده از آزمون تحلیل واریانس چند متغیره و یک راهه تحلیل شد. نتایج: نتایج نشان داد که بیماران وسواسی از کمال گرایی (۱۲/۱۸ =F، ۰۰۱/۰ =P) و مولفه نگرانی درباره اشتباه ها (۴۵/۱۷ =F، ۰۰۳/۰ =P)، انتظارات والدین (۳۴/۱۱ =F، ۰۱/۰ =P)، تردید در کارها (۲۶/۲۸ =F، ۰۰۰۱/۰ =P)، معیارهای فردی (۶۷/۱۰ =F، ۰۱/۰ =P)، انتقادگری والدین (۳۲/۱۶ =F، ۰۰۴/۰ =P)، تمایل به نظم و سازماندهی (۵۸/۱۸ =F، ۰۰۲/۰ =P) و نیز از منبع کنترل سلامت درونی (۲۸/۶۱ =F، ۰۰۱/۰ =P)، منبع کنترل سلامت مربوط به افراد موثر (۵۴/۷۹ =F، ۰۰۰۱/۰ =P) و منبع کنترل سلامت مربوط به شانس (۲۳/۶۳ =F، ۰۰۱/۰ =P) بالاتری نسبت به بیماران افسرده برخوردارند. بحث و نتیجه گیری: به­نظر می رسد سطوح بالاتر کمال گرایی و مولفه­های آن در بیماران وسواسی منجر به فعال­سازی رفتاری و ذهنی آن­ها می شود؛ به همین جهت از منبع کنترل سلامت بهتری نسبت به افراد افسرده برخوردارند. از این رو پیشنهاد می­شود برای پیشگیری از افسردگی و درمان آن برنامه­هایی برای فعال­سازی رفتاری تدوین شود.

افسرده, سلامت, کمال گرایی, منبع کنترل, وسواسی