ملکه ناصری فدافن - دانشجو دکتری
شهناز نوحی - عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود، گروه روانشناسی
حکیمه آقایی - عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود، گروه روانشناسی

هدف: هدف پژوهش تعیین اثربخشی آموزش مدیریت خشم با رویکرد شناختی رفتاری بر کیفیت رابطه زناشویی و اضطراب اخلاقی مردان سوء مصرف کننده مواد بود. روش: روش پژوهش نیمه آزمایشی با گروه گواه و طرح پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری سه ماهه و جامعه آماری ۳۰۰ مرد مصرف کننده مواد تحت درمان نگهدارنده با متادون در مرکز ترک اعتیاد کسرای شهرستان شاهرود در سال ۱۳۹۶ بود.از بین آن ها ۳۰ مرد داوطلب از طریق نمونه گیری در دسترس انتخاب و به­طور تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه جایگزین و سپس برنامه آموزش مدیریت خشم با رویکرد شناختی رفتاری ریلی و شاپشایر، ۲۰۱۲ در ۱۲ جلسه ۹۰ دقیقه ای هفته­ای یک بار در مورد گروه آزمایش اجرا شد. ابزار پژوهش پرسشنامه ۱۶ عاملی شخصیت کتل، ابر و تاتسوکا (۱۹۷۵) و کیفیت روابط زناشویی باسبی، کرن، لارسون و کریستنسن (۱۹۹۵) بود که در سه مرحله در مورد دو گروه اجرا و داده ها با استفاده از آزمون تحلیل واریانس مختلط با اندازه گیری مکرر تحلیل شد. یافته ها: نتایج نشان داد که آموزش برنامه یادشده بر کیفیت روابط زناشویی (۳۸/۴۴ =F، ۰۰۱/۰ =P) و اضطراب اخلاقی مردان مصرف کننده مواد موثر بوده (۵۳۳/۲۷ =F، ۰۰۱/۰ =P) و این تاثیر در دوره پیگیری نیز پایدار مانده است. نتیجه گیری: از آنجا که نحوه ابراز هیجان خشم اکتسابی است؛ بنابراین مداخله های مدیریت خشم می­تواند بر مهار و نحوه ابراز خشم تاثیر مثبتی در روابط زناشویی بگذارد و همراه با فراگیری روش های آرام سازی تدریجی عضلانی که بر دستگاه عصبی موثرند؛ تنش، نگرانی و اضطراب را کاهش دهد.

اضطراب اخلاقی, رابطه زناشویی, سوء مصرف مواد, مدیریت خشم