علی شیعه علی - استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد شیروان، دانشگاه آزاد اسلامی، شیروان، ایران

فقهای امامیه (به ویژه فقهای متاخر) در انتهای باب مفاهیم، بحثی تحت عنوان دلالات سیاقیه یا دلالات ثلاثه مطرح می­ نمایند که تاکنون آن چنان که بایسته است، بدان توجه نشده است و حال آنکه این دلالات در موضوعات بسیاری راهگشا خواهد بود و به واقع بسیاری از مشکلات و معضلات حقوقی روز با این دلالات حل می­ گردد. این بحث در میان سایر مذاهب اسلامی نیز سابقه داشته است، اما هریک از مذاهب آن را در بابی متفاوت مطرح می­ نمایند. در پژوهش پیش رو که به روش توصیفی تحلیلی است، پس از ذکر تعاریف، ویژگیها و اقسام این دلالات، درباره حجیت هریک سخن به میان آمده و در پایان نیز شیوه عملکرد و کاربرد هریک در موارد و پرونده­ های حقوقی روز تبیین می گردد. برخی از معاهدات بین­ المللی بررسی و مواردی از کاربرد این دلالات در آنها نیز کشف شده است.

دلالت, سیاق, اقتضاء, تنبیه, اشاره, حجیت