فرید جمشیدی - کارشناس ارشد مهندسی عمران سازه(کارشناس سازه مهندسین مشاور ایران استن)
رحیم حسنی - کارشناس ارشد مکانیک سنگ (مسئول طراحی تونل مهندسین مشاور ایران استن)
نوید محمودیان - کارشناس مهندسی عمران(مدیر سازه مهندسین مشاور ایران استن)

ساخت تونل و سایر سازه های زیرزمینی، به دلیل متغیرهای زیاد، از جمله شرایط غیرقابل پیش بینی و نامطمئن ژئوتکنیکی زمین، با خطراتی مواجه است که می تواند ایمنی و یا اقتصاد طرح را به مخاطره افکند. از مهم ترین عوامل ریسک در تونل های سنتی و مکانیزه می توان؛ نشت و هجوم آب های زیر زمینی، نشت گازهای سمی، ناپایداری سینه کار تونل، ناپایداری دیوارها و سقف تونل، مچاله شوندگی، تورم سنگ های رسی و چسبناکی خاک ها و سنگ های رسی را نام برد. بررسی های اولیه پیمانکار در همه ابعاد پروژه از جمله شرایط زمین شناسی ، شرایط آب و هوایی ، روش های اجرا و ... قبل از هرگونه اقدام جهت عقد قرارداد و عدم اتکای صرف به گزارشات منظم به قرارداد ، باعث شناخت دقیق و در نتیجه کاهش ریسک های پیش رو می گردد . با توجه به ارتباط تنگاتنگ میان سازه های بزرگ همچون تونل با زمین و تاثیر پذیری بسیار این سازه ها از دیدگاه روش اجرا و پایداری ویژگی های زمین، نیاز است تا با انجام بررسی های زمین شناسی و زمین شناسی مهندسی در محدوده تونل به داده های طراحی مورد نیاز دست یافت. همچنین خطرات ناشی از پدیده های مختلف زمین شناسی و اثر آنها بر اجرای تونل و بهره برداری از آن باید ارزیابی و برآورد گردد. متاسفانه اتکای پیمانکار بر مطالعات سطحی انجام گرفته توسط مشاور کارفرما در ابتدای پروژه و روش های اجرایی ارائه شده بر آن اساس باعث شد در مرحله عقد قرارداد، نسبت به کیفیت سازندهای مورد حفاری دچار گمراهی گشته و در ارزیابی هزینه ها، درآمدها و مدت زمان مرتبط با این کار با توجه به عدم انطباق بین برداشت های زمین شناسی منضم به قرارداد و شرایط واقعی زمین، اشتباه و نوسان فراوانی را متحمل گردد

تونل امامزاده هاشم، ریزش، آب، زمین شناسی