مهدی رهبر - دانشیار گروه فقه و حقوق امامیه دانشگاه مذاهب اسلامی

مطالعه تطبیقی به عنوان تلاشی علمی در صدد مقایسه و ارزیابی آرا و نظرات علمی ارباب دانش و معرفت در یکیا چند نظام و مکتب فکری و شناسایی وجوه شباهت و افتراق نظرات و یافتن مبانی و ادله آنها می باشد. توسعه اینمطالعات می تواند زمینه های ضروری برای نظریه پردازی، تولید علم و نوسازی مبانی علوم مختلف را فراهم نماید.علاوه بر تاکید ادله نقلی (کتاب و سنت) بر کاربست مطالعات تطبیقی، قواعد و مستقلات عقلی نیز بر اهمیت اینمطالعات تاکید دارند، به نحوی که به مقتضای حکم عقل نظری، می توان به اقناع عقلی نسبت به ضرورت بررسیتطبیقی دست یافت. در این تحقیق با استناد به قواعد عقلی مانند وجوب دفع ضرر محتمل، حکم عقل به رجحانکامل نسبت به ناقص، برهان سبر و تقسیم و حکم عقل به حسن مواخذه قول بدون فحص و با استفاده از روشتوصیفی تحلیلی با هدف اثبات ضرورت عقلی مطالعات تطبیقی، به تبیین قواعد عقلی مرتبط با موضوع خواهیمپرداخت. یافته این تحقیق حاکی از آن است که به حکم عقل، پژوهش علمی بدون کاربست روش تطبیقی، تلاشیناقص و فاقد اعتبار کامل علمی بوده و به عنوان مستند علمی جامع و مانع نمی توان بدان استناد کرد.

عقل نظری، حکم عقلی، مستقلات عقلی، مطالعات تطبیقی، ضرورت عقلی