فرشاد محمدیان - استادیار گروه اقتصاد کشاورزی، دانشگاه سید جمال الدین اسدآبادی، اسدآباد، ایران
سعید یزدانی - استاد گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده اقتصاد و توسعه کشاورزی، دانشگاه تهران، ایران

با وجود اهمیت تنوعزیستی و تنوع فعالیت های تولیدی در پایداری بوم نظام های کشاورزی و همچنین اهمیت درآمد و سودآوری مزارع، مطالعه حاضر به بررسی و ارزیابی ارتباط تنوع کشت و سایر مولفه های اثرگذار بر سودآوری مزارع در دشت ماهیدشت استان کرمانشاه پرداخته است. اطلاعات مورد نیاز به روش طبقه بندی تصادفی و تکمیل ۲۱۰ پرسشنامه در سال زراعی ۹۵-۱۳۹۴ جمع آوری شده است. پس از جمع آوری آمار و اطلاعات پرسشنامه ای و محاسبه شاخص های تنوع و سودآوری، از دو رویکرد آماری مقایسه میانگین ها و اقتصادسنجی برآورد الگوی رگرسیونی برای ارزیابی ارتباط تنوع کشت و سایر مولفه های اثرگذار بر سودآوری مزارع استفاده شده است. نتایج رویکرد آماری بیانگر تاثیر مثبت و معنادار تنوع در بخش زراعی، دامی و کل مزرعه بر شاخص سودآوری است در حالیکه در الگوی رگرسیونی تنوع کشت ارتباط معناداری با سودآوری مزارع نداشته است. متغیرهای تجربه به سن کشاورز، دسترسی به منابع آبی، مالکیت تراکتور و ادوات کشاورزی و مناطق دشت و کوهپایه جنوبی تاثیر مثبت و معنادار و متغیر متوسط فاصله تا زمین های کشاورز تاثیر منفی و معناداری با شاخص سودآوری مزارع داشتند. همچنین متغیرهای بعد خانوار، مالکیت دام و مقیاس تولید ارتباط مثبت ولی بی معنی از لحاظ آماری با سودآوری کلی مزارع داشته است. لذا، اتخاذ سیاست هایی از قبیل اعطای تسهیلات ارزان قیمت در جهت مکانیزه نمودن مزارع، ارائه آموزش های مناسب و کاربردی به کشاورزان و انتقال تجربیات کشاورزان پیشرو به کشاورزان کم تجربه در افزایش درآمد و سودآوری مزارع بسیار ضروری است.

سودآوری، تنوع کشت، الگوی رگرسیونی، دشت ماهیدشت