حمیده افشارمنش - دانشجوی دکترا اقلیم شناسی دانشگاه تربیت معلم تهران
سمیه ذهاب ناظوری - دانشجوی دکترا ژئومورفولوژی دانشگاه تهران
رضا توکلی - دانشجوی کارشناسی ارشد ژئومورفولوژی دانشگاه تهران

تغییرات آب وهوایی بر چرخه هیدرولوژیکی و در نتیجه منابع آب قابل دسترس تاثیر عمده ای دارد. در این مقاله تغییرات دما و بارش در ایستگاه هواشناسی اهواز و داده های دبی رودخانه کارون در طول سه دهه اخیر مورد بررسی قرار گرفته است. روند تغییرات سالانه و ماهانه متغیرهای پیشگفته نشاندهنده افزایش دما و کاهش بارش و دبی می باشد. برای یافتن ارتباط بین پراسنجهای مذکور از داده های میانگین بارش طی دوره آماری ۲۰۰۵- ۱۹۶۷ و داده های دبی رودخانه کارون در دوره همزمان، روند تغییرات سالانه و ماهانه دما، بارش، دبی و بویژه دوره های خشکسالی ها و تاثیرگذاری آنها بر رژیم رودخانه مورد مطالعه قرار گرفت.در ادامه بررسی ها، پیوستگی میان دبی و بارش و دما برای مقادیر ماهانه و سالانه با استفاده از روش همبستگی پیرسون محاسبه و مشخص گردید که مقدار بارش سالانه دارای روند افزایشی یا کاهشی معنی داری نیست، در حالی که دما و دبی بطور چشمگیری دارای روند افزایشی می باشد. در بررسی ماهانه مشخص شد که افزایش دما در ماههای سرد باعث افزایش میزان دبی می شود که می تواند نتیجه ذوب برف در زاگرس باشد. برای تحلیل خشکسالی ها و تاثیر آن بر هیدرولوژی رودخانه کارون، نمره استاندارد داده های دبی با استفاده از برنامه SPSS محاسبه شد و سپس با استفاده از روش آنوای یک طرفه میزان همبستگی بین شدت خشکسالی ها و نمره استاندارد دبی رودخانه کارون نشان داده شده است که مقادیر SPI ۲۴ ماهه همبستگی بیشتری نسبت به مقادیر SPI ۴۸ ماهه با مقادیر دبی رودخانه کارون دارد . نمودار تغییرات مقادیر بارش و دبی رودخانه نشان می دهد تغییرات دبی رودخانه تاثیر گذاری خشکسالی ها را با تاخیر زمانی نشان می دهد .با مطالعه سری زمانی داده های دما و بارش و دبی مشخص شد مدل در هر سه سری تابع مدل AR می باشند.

تغییر اقلیم، خشکسالی هیدرولوژیکی، همبستگی پیرسون، شاخص استاندارد بارش ، تابع خودهمستگی سری زمانی رود کارون