مجتبی یمانی - دانشیار دانشکده جغرافیای دانشگاه، تهران
فاطمه اسکندری نژاد - دانشجوی دکتری دانشگاه دولتی، تاجیکستان

فرسایش و شستشوی رسوبات سطحی موجب از دست رفتن منابع خاک شده و پرشدن سریع سدها و تهدید سایر فعالیتهای انسانی را به دنبال دارد. بدیهی است که میزان فرسایش در درجه اول وابسته به ویژگیهای ژئومورفولوژی حوضه های آبخیز و سپس نحوه دخالتهای انسانی است. محدوده تحت بررسی حوضه قزقنچای از زیرحوضه های حبله رود و شاخه اصلی نم رود می باشد. این حوضه مساحتی درحدود ۲۳۵/۱۴۴ هکتار را در برمی گیرد. در این پژوهش برای بررسی میزان فرسایش ابتدا متغیرهای موثر از طریق کارهای میدانی و مشاهدات غیرمستقیم با استفاده از تصاویر ماهواره ای، عکس های هوایی و نیز سایر منابع گردآوری و مورد مطالعه قرار گرفته است. این داده ها با استفاده از تکنیک ها و نرم افزارهای GIS تجزیه و تحلیل شده و در نهایت جهت دستیابی به نتیجه از روش های برآورد فرسایش و با استفاده از روش امتیازدهی وتلفیق تاثیر گزاری عوامل ژئومورفیک انجام پذیرفته و از طریق آن میزان فرسایش درحوضه آبخیز مورد مطالعه برآورد گردیده است. نتایج نشان می دهند که میزان رسوب دهی سالانه حوضه معادل ۲۴/۱۴۰۱۱ تن در هکتار می باشد. مقایسه زمانی داده های رسوب و تلفیق آن با گسترش کاربری های انسانی در حوضه نیز نشانگر آن است که توسعه فعالیتهای انسانی در افزایش رسوبدهی حوضه بی تاثیر نبوده است به طوری که بخش عمده این رسوب از بخشهای میانی حوضه که از درجه توسعه یافتگی بیشتری برخوردار است تامین می شود.

فرسایش, تولید رسوب, حوضه قزقنچای, ژئومورفولوژی, سد نم رود