رقیه فلاح بگتاش - دانشجوی کارشناسی ارشد زمینشناسی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی
محمد حسین آدابی - استاد گروه زمینشناسی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی
بهرام موحد - دکترا، سرپرست پروژههای نفت و گاز شرکت پارس جنوبی

سازند دالان به سن پرمین به همراه سازند کنگان به سن تریاس به عنوان بزرگترین مخزن گازدار در منطقه زاگرس و خلیج فارس، حدود ۵۰ درصد از ذخایر گازی را به خود اختصاص داده اند. سازند دالان با رخساره کربناته و تبخیری مابین سازند تخریبی فراقون در پایین و کربنات های کنگان در بالا قرار گرفته است. در این مطالعه، به شناسایی میکروفاسیس ها، تفسیر محیط رسوبی و فرآیندهای دیاژنزی سازند دالان در چاه شماره X در میدان گازی پارس جنوبی پرداخته شده است. مطالعات میکروسکوپی منجر به شناسایی ۴ رخساره با حروف اختصاری A، B، C، D گردیده است که این رخساره ها از نظر محیط رسوبگذاری به ۴ کمربند رخساره ای مربوط به محیط جذرومدی،لاگون، پشته کربناته و دریای باز تعلق دارند و براساس شواهد موجود بر روی یک پلاتفرم کربناته از نوع رمپ هموکلینال نهشته شده اند. از مهمترین فرآیندهای دیاژنزی در سازند دالان انیدریتی و دولومیتی شدن می باشد که به لحاظ پدیده های دیاژنزی سیمان انیدریتی بعد از پدیده دولومیتی-شدن، غالب ترین پدیده دیاژنزی در این سازند می باشد. بررسیهای پتروگرافی سازند دالان در این منطقه نشان میدهد که سیمان انیدریت به عنوان یک محصول دیاژنتیکی عمده تخلخلهای موجود در سازند را مسدود کرده است. از بین بافت های مختلف انیدریت، نوع پرکنندهی تخلخل و فراگیر بیشترین تاثیر را بر کیفیت مخزنی داشته است و با گسترش در رخساره های دولوگرینستونی و دولوپکستونی دانه پشتیبان و پرکردن تمامی فضاهای خالی طی تدفین کمعمق، کیفیت مخزنی آنها را به شدت کاهش داده است. اما از طرفی با توجه به انحلالپذیری این نوع سیمان در مراحل بعدی دیاژنز و ایجاد تخلخل ثانویه، کیفیت مخزنی آنها بهبود یافته است. تشکیل سیمان انیدریت در رخسارههای دولومیتی بیانگر تاثیر شورابه های غنی از سولفات و منیزیم در فرآیند دولومیتیشدن میباشد. براساس مطالعات پتروگرافی ۴ نوع دولومیت شناسایی گردید. با استفاده از داده های تخلخل و تراوایی و لاگ های پتروفیزیکی و استفاده از دو متد لورنز و Log FZI، ۴ واحد جریانی و ۸ واحد مخزنی برای توالی مورد مطالعه شناسایی گردیده است.

بافت های مختلف انیدریت, دولومیتی شدن, کیفیت مخزنی, سازند دالان, واحد جریانی