یوسف قویدل رحیمی - دانشگاه تربیت مدرس تهران
راضیه سپه وند - دانشگاه تربیت مدرس تهران
منوچهر فرج زاده اصل - دانشگاه تربیت مدرس تهران

امواج گرمایی به عنوان یک مخاطره اقلیمی در سال های اخیر رخداد بیشتری داشته اند که این امر از تظاهرات تغییرات آب و هوایی کره زمین به شمار می رود. در این پژوهش به منظور بررسی آماری و سینوپتیک امواج گرمایی فرین غرب ایران از داده­های دمای حداکثر روزانه ایستگاه­های سینوپتیک استان های لرستان، کردستان، کرمانشاه و همدان در دوره آماری بلند مدت (۱۹۶۱-۲۰۱۰) استفاده شد. برای شناسایی و تحلیل دماهای فرین منطقه غرب از شاخص «انحراف نرمال شده دما» یا NTD، استفاده گردید. بر مبنای انحراف نرمال شده دما اگر عدد شاخص از رقم ۲+ فرارتر رفته و حداقل دو روز تداوم داشته باشد، موج گرم فرین رخ داده است. بر این اساس ۱۴ موج گرمایی فرین در منطقه غرب ایران مورد شناسایی قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان داد که وقوع امواج گرمایی فرین در غرب کشور روند کاهشی معنی داری داشته است. نتایج تحلیل سینوپتیک نیز نشان داد که الگوی غالب به وجود آورنده امواج گرمایی فرین در سطح زمین کم فشارهای حرارتی گنگ و عربستان و در تراز ۵۰۰ هکتوپاسکال الگوی پرارتفاع هستند.

موج گرمایی فرین, شاخص انحراف نرمال شده دما, تحلیل سینوپتیک, منطقه غرب ایران