زینب اعتمادخواه - دکترا، گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه بیرجند
محمد مهدی خطیب - استاد، گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه بیرجند
محمد حسین زرین کوب - استاد، گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه بیرجند

گرانیتوئید بی­بی مریم با روند کلی شمال باختر- جنوب خاور به درون مجموعه­ی افیولیتی نهبندان، در شمال پهنه­ی جوش خورده سیستان نفوذ کرده است. این توده با جنبش هم­زمان با زمین­ساخت در خلال جایگیری و سردشدگی، ثبت کننده­ی رویدادهای زمین­شناختی هر چند کوتاه مدت مرتبط با دگرریختی پوسته است. گسترش ریزساختارهای حالت ماگمایی تا حالت جامد دما پایین در این توده، گویای فرگشت ریزساختاری با کاهش محتوای مذاب در هنگام تبلور است. وجود شواهد آشکار از دگرریختی در حضور مذاب و ریزساخت­های حالت جامد دمای بالا روشنگر گسترش فابریک­ها در هنگام و یا اندکی پس از تبلور کامل ماگما است. با ادامه­ی دگرریختی، فابریک­های دما پایین همچون چرخش در دانه­های دوباره تبلور یافته­ی کوارتز، سوگیری خرد دانه­های کوارتز و ریزگسل­ها در فلدسپار گسترش یافته­اند. تراژکتوری برگوارگی­ها در سراسر توده نمایانگر راستای عمومی شمال باختر- جنوب خاور است. وجود ریزساخت­های هم­زمان ماگمایی و سازگاری فابریک­های صفحه­ای حالت جامد مزوسکوپی با راستای عمومی ساختارهای اصلی، گویای پیوستگی زمانی گسترش فابریک­ها با دگرریختی در این بخش از پهنه­ی سیستان است.

پهنه ی جوش خورده سیستان, جهت یابی ترجیحی, ریزساخت, گرانیتوئید, نهبندان