کاظم نصرتی - دانشگاه شهید بهشتی
محسن احتشامی معین آبادی - دانشگاه شهید بهشتی
اکرم شماخی - دانشگاه شهید بهشتی
علی اکبر نظری سامانی - دانشگاه تهران

مخروط افکنه­ها از جمله لندفرم های رسوبی متداولی هستند که دارای اهمیت ویژه ای از نظر تامین منابع آب و خاک می باشند. هدف این مطالعه بررسی تاثیر فعالیت­های تکتونیکی در شکل گیری مخروط افکنه های هشتگرد-کردان استان البرز و تحلیل پدوژئومورفیک آنها است. بدین منظور شاخص­های مورفوتکتونیکی شامل شکل حوضه زهکشی، عدم تقارن حوضه زهکش، شاخص طول- شیب آبراهه، سینوزیته جبهه کوهستان، نسبت عرض دره به ارتفاع و هیپسومتری محاسبه شده و فعالیت­های تکتونیکی نسبی منطقه با استفاده از شاخص فعالیت زمین ساختی نسبی بررسی شده است. به منظور تحلیل تکوین سطوح ژئومورفیک مخروط افکنه­ها، زمان پدوژنز و سن لایه­های رسوبی تعیین شده است. تحلیل داده های پدوژنز وجود سه نسل مخروط افکنه در منطقه را تایید می کند که مخروط افکنه های قدیمی در کنار جبهه کوهستان و بالادست مخروط افکنه های جدیدتر قرار گرفته اند. براساس نتایج شاخص­های مورفوتکتونیکی، منطقه از نظر تکتونیکی فعال است. بریدگی زیاد جبهه کوهستان، دره­های عدم تقارن حوضه­ها و قرارگیری حوضه در مرحله جوانی فعال بودن منطقه از نظر تکتونیکی را تایید می نمایند. تکتونیک با تاثیر گذاری بر جایگزینی، شکل و مساحت مخروط افکنه و ضخامت رسوبات آنها نقش موثری در شکل­گیری و گسترش آنها داشته است. تکوین مخروط افکنه­های مورد مطالعه با ویژگی­های تکتونیکی منطقه مطابقت دارد به گونه ای فعالیت بیشتر تکتونیکی به شکل­گیری چند نسل­ مخروط افکنه با مساحت و ضخامت بیشتر رسوبات منجر شده است.

مخروط افکنه, فعالیت تکتونیکی, شاخص های مورفوتکتونیک, تکوین سطوح ژئومورفیک