عفت کرمی - گروه احیاء مناطق خشک و کوهستانی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، البرز، ایران
غلامرضا زهتابیان - گروه احیاء مناطق خشک و کوهستانی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، البرز، ایران
حسن خسروی - گروه احیاء مناطق خشک و کوهستانی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، البرز، ایران
طیبه مصباح زاده - گروه احیاء مناطق خشک و کوهستانی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، البرز، ایران
سلمان زارع - گروه احیاء مناطق خشک و کوهستانی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، البرز، ایران
ملیحه بهرنگ منش - گروه احیاء مناطق خشک و کوهستانی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، البرز، ایران

هدف از این پژوهش بررسی رسوبات دریاچه پریشان و نقش آن در وقوع پدیده گرد­و­غبار می­باشد. بدین منظور ۲۴ نمونه خاک سطحی از بستر دریاچه و ۹ نمونه خاک از اراضی کشاورزی اطراف آن جمع آوری و خصوصیات فیزیکی و شیمیایی نمونه ها اندازه­گیری شد. دانه­بندی نمونه ها به روش الک خشک با ۵ طبقه روزنه­ای، بافت خاک به روش هیدرومتری بایکاس تعیین و درصد رطوبت اشباع، درصد گچ، درصد آهک، سدیم تبادلی، کلسیم و منیزیم تبادلی، pH و EC برای هر یک از نمونه های خاک اندازه گیری شد. نتایج نشان داد بافت خاک نمونه های کشاورزی و دریاچه تقریبا مشابه بوده و در تمامی نمونه­ها ماسه بیشترین درصد، و به­طور میانگین ۶۲% مواد تخریبی رسوبات دریاچه را تشکیل می دهد. درصد رطوبت اشباع در تمامی نمونه­ها بیشتر از ۵۰ و قلیائیت نمونه­های سطح دریاچه بیشتر از نمونه­های کشاورزی است. مورفومتری نمونه های برداشت شده از سطح دریاچه و زمین­های کشاورزی با استفاده از نرم­افزار G.R.Graph تعیین گردید. مقدار میانه و میانگین تقریبا مشابه هم بوده که علت آن نزدیکی به منشا و مسافت حمل ونقل کمتر می باشد. ذرات دارای جور شدگی خیلی ضعیف، نامرتب و چولگی زیاد به سمت ذرات درشت دانه می­باشند. عوامل موثر در فرسایش بادی شامل فرسایندگی باد و فرسایش پذیری خاک می باشد، بررسی نتایج آزمایشگاه خاک نشان می­دهد که خاک منطقه نسبت به فرسایش­پذیری در برابر باد مقاوم است. نکته مهمی که از بررسی بادهای منطقه حاصل می­شود این است که سرعت بادهای غالب منطقه با بیشترین فراوانی کمتر از ۵/۳ متر بر ثانیه است و نقش موثری در جابه­جایی ذرات خاک از سطح دریاچه ندارد.

الک خشک, دانه بندی رسوبات, دریاچه پریشان, گلباد, نرم افزار G.R.Graph